در چه صورتی تکلیف نماز از انسان برداشته می شود؟

همه مراجع: در هیچ حالتى تکلیف نماز از شخص مکّلف ساقط نمى‏ شود. 

اگر نمى ‏تواند ایستاده نماز بگزارد، باید نشسته بخواند و اگر نشسته نمى‏ تواند، خوابیده و به پهلوى راست رو به قبله بخواند. اگر به پهلوى راست نمى ‏تواند، به پهلوى چپ بخواند. در غیر این صورت به پشت بخوابد، به طورى که کف پاى او رو به قبله باشد. حتى در اتوبوس یا هواپیما اگر وقت نماز تنگ باشد، باید در حد مقدور نسبت به قبله و رکوع و سجود اقدام کند.

پی نوشت:
 توضیح المسائل مراجع، م 971؛ آیت الله نورى، توضیح المسائل، م 971؛ آیت الله وحید، توضیح المسائل، م 978؛ دفتر: رهبری.