انبیا و تمدن سازی زندگی بشر(اقتصاد قسمت دوم) حضرت موسی علیه السلام

برای تحقق هر هدفی در هر حکومتی ابتدا باید با عوامل خارجی و داخلی  که باعث می شود که هدف خدشه دار شود و مانع وقوع آن شود از بین برود.

حضرت موسی علیه السلام با تبیین حکومت الهی و توحید و نظارت و معاد و... با مبارزه با فرعونیان این کار را به خوبی انجام داد.جامعه ای که در آن اشرافی گری حرف اول را می زد و زنان در آن به عنوان کنیز بودند و مردان نیز کشته می شدند یا به بردگی گرفته می شدند.

ایشان با مبارزه با فرعونیان بنی اسرائیل را از زیر ظلم و ستم و برده داری نجات داد و آنها را وارد مرحله ی تازه ای از زندگی کرد.

با تبلیغ خداپرستی در بین بنی اسرائیل زمینه را برای مبارزه با فرعونیان آماده کرد و آنها را از زمینهایشان بیرون کرد، چیزی که در آیات قرآن کریم به آن اشاره شده است.

آیه 57 سوره ی طه

قَالَ أَجِئْتَنَا لِتُخْرِجَنَا مِنْ أَرْضِنَا بِسِحْرِکَ یَا مُوسَىٰ

فرعون گفت: ای موسی، تو آمده‌ای به طمع آنکه ما را از کشورمان به سحر و شعبده خود بیرون کنی؟

و آیات 109 و110 سوره ی اعراف

قَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِ فِرْعَوْنَ إِنَّ هَٰذَا لَسَاحِرٌ عَلِیمٌ

یُرِیدُ أَنْ یُخْرِجَکُمْ مِنْ أَرْضِکُمْ ۖ فَمَاذَا تَأْمُرُونَ

نتیجه ی مبارزه ی اقتصادی حضرت موسی که در آیات فوق به آن اشاره شده است حاصل شد و آن بازگشت حق مالکیت اراضی به بنی اسرائیل بود.(آیه 23 مائده)

قَالَ رَجُلَانِ مِنَ الَّذِینَ یَخَافُونَ أَنْعَمَ اللَّهُ عَلَیْهِمَا ادْخُلُوا عَلَیْهِمُ الْبَابَ فَإِذَا دَخَلْتُمُوهُ فَإِنَّکُمْ غَالِبُونَ ۚ وَعَلَى اللَّهِ فَتَوَکَّلُوا إِنْ کُنْتُمْ مُؤْمِنِینَ

دو نفر مرد خدا ترس (یوشع و کالب) که مورد لطف خدا بودند گفتند: شما بر آنها از این در درآیید، چون در آمدید آن گاه محققاً (بر آنها) غالب خواهید شد، و بر خدا توکل کنید اگر به او گرویده‌اید.

حضرت موسی علیه السلام پس از مبارزه با فرعونیان درصدد تنظیم اوضاع اقتصادی برآمد که به نمونه ای از آن اشاره می کنیم:

1- جمعی توانگر در کنار توده ای از مردم فقیر و تنگدست زندگی میکردند که چنین مجموعه ای قابل دوام نبود؛ از این رو به این فکر افتاد تا ثروت های کلان را با استفاه از راههای مختلف  به فقرا منتقل کند و آن را در جامعه تعلیم بخشد.

بهترین نمونه ی آن داستان گاو بنی اسرائیل است که پیرمردی بود با ثروتی زیاد و نعمتی بی شمار که تنها یک پسر داشت و این ثروت به او می رسید.پسر عموهایش که از چنین میراثی محروم بودند از این بی عدالتی در تقسیم ثروت اشفته شدند و خونش را ریختند و تهمت قتل را به کس دیگری بستند.

حضرت موسی علیه السلام به داوری نشست  و زمان داد گاوی قربانی کنند، بنی اسرائیل به قصد تعلل و بهانه گیری پیاپی نشانه ای آشکارتر می خواستند تا چند صفت برای گاو بر شمرد که جز بر یکی قابل تطبیق نبود، و آن هم از یتیمی از خانواده ای بی نوا بود.با گاو منحصر به فرد در ازای مبلغی گزاف خانواده ای از تنگدستی نجات یافتند و از این کار به ثروت رسیدند.

آیه ی 67 تا 73 سوره ی  بقره:

وَإِذْ قَالَ مُوسَى لِقَوْمِهِ إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تَذْبَحُوا بَقَرَةً قَالُوا أَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا قَالَ أَعُوذُ بِاللَّهِ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْجَاهِلِینَ ﴿۶۷﴾

و هنگامى که موسى به قوم خود گفت‏ خدا به شما فرمان مى‏ دهد که ماده گاوى را سر ببرید گفتند آیا ما را به ریشخند مى‏ گیرى گفت پناه مى برم به خدا که [مبادا] از جاهلان باشم (۶۷)

قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُبَیِّنْ لَنَا مَا هِیَ قَالَ إِنَّهُ یَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا فَارِضٌ وَلَا بِکْرٌ عَوَانٌ بَیْنَ ذَلِکَ فَافْعَلُوا مَا تُؤْمَرُونَ ﴿۶۸﴾

گفتند پروردگارت را براى ما بخوان تا بر ما روشن سازد که آن چگونه [گاوى] است گفت وى مى‏ فرماید آن ماده گاوى است نه پیر و نه خردسال [بلکه] میانسالى است بین این دو پس آنچه را [بدان] مامورید به جاى آرید (۶۸)

قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُبَیِّنْ لَنَا مَا لَوْنُهَا قَالَ إِنَّهُ یَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَاءُ فَاقِعٌ لَوْنُهَا تَسُرُّ النَّاظِرِینَ ﴿۶۹﴾

گفتند از پروردگارت بخواه تا بر ما روشن کند که رنگش چگونه است گفت وى مى‏ فرماید آن ماده گاوى است زرد یکدست و خالص که رنگش بینندگان را شاد مى ‏کند (۶۹)

قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّکَ یُبَیِّنْ لَنَا مَا هِیَ إِنَّ الْبَقَرَ تَشَابَهَ عَلَیْنَا وَإِنَّا إِنْ شَاءَ اللَّهُ لَمُهْتَدُونَ ﴿۷۰﴾

گفتند از پروردگارت بخواه تا بر ما روشن گرداند که آن چگونه [گاوى] باشد زیرا [چگونگى] این ماده گاو بر ما مشتبه شده و[لى با توضیحات بیشتر تو] ما ان شاء الله حتما هدایت ‏خواهیم شد (۷۰)

قَالَ إِنَّهُ یَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٌ لَا ذَلُولٌ تُثِیرُ الْأَرْضَ وَلَا تَسْقِی الْحَرْثَ مُسَلَّمَةٌ لَا شِیَةَ فِیهَا قَالُوا الْآنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ فَذَبَحُوهَا وَمَا کَادُوا یَفْعَلُونَ﴿۷۱﴾

گفت وى مى‏ فرماید در حقیقت آن ماده گاوى است که نه رام است تا زمین را شخم زند و نه کشتزار را آبیارى کند بى ‏نقص است و هیچ لکه‏ اى در آن نیست گفتند اینک سخن درست آوردى پس آن را سر بریدند و چیزى نمانده بود که نکنند (۷۱)

وَإِذْ قَتَلْتُمْ نَفْسًا فَادَّارَأْتُمْ فِیهَا وَاللَّهُ مُخْرِجٌ مَا کُنْتُمْ تَکْتُمُونَ ﴿۷۲﴾

و چون شخصى را کشتید و در باره او با یکدیگر به ستیزه برخاستید و حال آنکه خدا آنچه را کتمان میکردید آشکار گردانید (۷۲)

فَقُلْنَا اضْرِبُوهُ بِبَعْضِهَا کَذَلِکَ یُحْیِی اللَّهُ الْمَوْتَى وَیُرِیکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ ﴿۷۳﴾

پس فرمودیم پاره‏ اى از آن [گاو سر بریده را] به آن [مقتول] بزنید [تا زنده شود] این گونه خدا مردگان را زنده مى ‏کند و آیات خود را به شما مى ‏نمایاند باشد که بیندیشید (۷۳)

ادامه دارد...

تهیه و تنظیم: حجت الاسلام رضوی طباطبایی

هزینه استفاده از یاداشت سه صلوات به نیابت از شهید ابراهیم هادی