-
چهارشنبه, ۲۵ ارديبهشت ۱۳۹۸، ۱۱:۲۹ ب.ظ
-
۱۵۶
سوره انبیاء، آیه 87: («وَ ذَا النُّونِ إِذْ ذَهَبَ مُغاضِباً فَظَنَّ أَنْ لَنْ نَقْدِرَ عَلَیْهِ فَنادى فِی الظُّلُماتِ أَنْ لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّی کُنْتُ مِنَ الظَّالِمِین»)
کلمه «نون» در لغت به معنى ماهى عظیم، یا به تعبیر دیگر نهنگ یا وال است و «ذا النون» یعنى مصاحب ماهی عظیم که همان حضرت یونس (ع) است. تعبیر «ظلمات» می تواند اشاره به ظلمت شب، ظلمت دریا و اعماق آب و ظلمت شکم ماهى عظیم، هر سه بوده باشد همانطور که روایتى از امام رضا (ع) آن را تایید مى کند[1].
در این هنگام ذکری که سبب نجات حضرت یونس (ع) از ظلمات شد همین فراز پایانی آیه شریفه فوق است: («لا إِلهَ إِلاَّ أَنْتَ سُبْحانَکَ إِنِّى کُنْتُ مِنَ اَلظَّالِمِینَ») که به ذکر یونسیه شهرت یافته است. در الدر المنثور روایتی است که ابن جریر از سعد نقل کرده که گفت: از رسول خدا (ص) شنیدم که فرمود: آن اسم از اسامى خدا که اگر کسى او را با آن بخواند اجابتش مى کند، و هر چه بخواهد مى دهد، همان اسمى است که یونس فرزند متى خواند.
عرضه داشتم یا رسول اللَّه! آن اسم مخصوص یونس بود، یا براى همه مسلمین؟ فرمود مخصوص یونس و مؤمنین است که اگر خداى را با آن بخوانند مستجاب مى کند. مگر نشنیده اى که خداى تعالى مى فرماید: («وَ کَذلِکَ نُنْجِی الْمُؤْمِنِینَ») پس ایمان شرطى است که خدا آن را در دعاى دعا کننده شرط کرده است[2].
پی نوشت:
[1] وَ بِإِسْنَادِهِ إِلَى عَلِیِّ بْنِ مُحَمَّدٍ الْجَهْمِ قَالَ: حَضَرْتُ مَجْلِسَ الْمَأْمُونِ وَ عِنْدَهُ الرِّضَا عَلَیْهِ السَّلَامُ ... فَقَالَ الرِّضَا عَلَیْهِ السَّلَامُ ... فَنادى فِی الظُّلُماتِ: ظُلْمَةِ اللَّیْلَةِ وَ ظُلْمَةِ الْبَحْرِ، وَ ظُلْمَةِ بَطْنِ الْحُوت...». تفسیر نور الثقلین، ج3، ص: 450.
[2] درالمنثور، ج4، ص334. به نقل ترجمه تفسیر المیزان، ج14، ص450.
تفسیر نمونه و ترجمه تفسیر المیزان ذیل آیه شریفه.
