سفری افتخار آمیز که با ۵ سال تاخیر صورت گرفت

رئیس جمهور کشورمان بالاخره پس از تاخیری قریب به پنج ساله، راهی سرزمین عراق شد. 

کشوری که در مجاورت با ایران بیشترین تعامل فرهنگی را با ملت ایران دارد و هر ساله میزبان میلیون‌ها ایرانی به منظور زیارت عتبات عالیات است.

ظریف رئیس دستگاه دیپلماسی کشورمان روابط ایران و عراق را اینگونه معرفی کرد «ایران و عراق دو رکن برقراری امنیت و همکاری در منطقه هستند و میان ما و عراق ائتلافی ایجاد شد که از همه مرزهای فرقه‌ای و دینی عبور کرده است».

اما این سفر فقط در منطقه حائز اهمیت نبود به طوری که «برایان هوک» نماینده رئیس‌جمهور آمریکا در امور ایران روز دوشنبه در واکنشی خشم‌آلود به سفر «حسن روحانی» رئیس‌جمهور ایران به عراق، مدعی شد که جمهوری اسلامی می‌خواهد عراق را به یکی از استان‌های ایران تبدیل کند.

وی که با شبکه عرب‌زبان «الحره» وابسته به دولت آمریکا صحبت می‌کرد، گفت: «فکر می‌کنم هدف نهایی ایران این است که عراق را به یک استان ایران تبدیل کند... اگر بحث امنیت، حاکمیت و ثبات عراق مطرح است، ایران پاسخ آن نیست.»

دستاورد ابتدایی و ملموس سفر روحانی در همان روز اول رایگان شدن روادید سفر ایرانی‌ها و عراقی‌ها به دو کشور بود که گامی اساسی در زمینه افزایش تعاملات دو کشور است. خبر رایگان شدن روادید برای ایرانیان که تنها در ایام اربعین حدود دو میلیون نفر درخواست روادید عراق را می‌کنند و در طول سال نیز چند برابر این رقم تمایل برای سفر به عتبات عالیات دارند  یک اتفاق بسیار خوب تلقی می‌شود. حذف هزینه روادید نه تنها برای ایرانیان که برای مردم عراق نیز می‌تواند خبر خوبی باشد.اما در بدو شنیدن این موضوع سوالی که پرسیده می‌شود این است که رئیس جمهور چرا دیر به فکر طرح این مساله و سفر به بغداد افتاد؟

 

روند حرکت سیاست‌خارجی دولت تدبیر و امید در دوره یازدهم همسو با تعامل سیاسی و اقتصادی با کشورهای همسایه نبود. روحانی اولین گام در سیاست خارجی خود را  پس از کسب رای در سال ۹۲ با وارد شدن به قرقیزستان برداشت. سفری که به مناسبت اجلاس شانگهای زمینه اولین دیدار رسمی او با پوتین را فراهم کرد. پس از آن در مهر ماه برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل متحد عازم نیویورک شد و در آنجا بود که با یک اقدام نسنجیده و عاری از هرگونه دستاوردی با رئیس‌جمهور آمریکا به صورت تلفنی مکالمه داشت. 

روحانی بعد از چهار ماه وقفه، بهمن سال ۹۲ برای شرکت در اجلاس داووس وارد سوییس شد. او در روزهای پایانی سال اول ریاست جمهوری خود به عمان رفت؛ سفری که بعدا مشخص شد جهت مذاکره با قدرت‌های جهانی و توافقات هسته‌ای بوده‌است. 

رئیس کرسی ریاست پاستور علی رغم دوستی دیرینه و تاریخی ایران و عراق هیچ‌گاه نگاهی معنا دار به بغداد نداشت و در این سال‌ها بجای تلاش برای ساختن اتحاد پایدار بین دو کشور؛ فکر خود را معطوف به غرب، برجام و درگیر کردن به سخنان حاشیه ساز کرد.

 

اما روز گذشته نقطه عطفی در سیاست خارجی ایران بود. رئیس جمهور کشورمان شاهد دو استقبال بی نظیر در بغداد در دو کاخ ریاست جمهوری و نخست وزیری بود. استقبالی که ترامپ آرزوی آن را داشت. اما به نظر این اقدام سال‌‌های ابتدایی دولت یازدهم نیز می‌توانست انجام شود.

روند سفر روحانی به عراق نمایانگر گام دیرهنگام دولت در سیاست خارجی با نگاه به کشورهای همسایه از جمله عراق، پاکستان و افغانستان است. در پاکستان «عمران خان» رهبر حزب تحریک انصاف که با پیروزی در انتخابات  نخست وزیری پاکستان شد ساده زیستی امام خمینی «ره» را الگویی برای جوانان کشورش دانست.

عمران خان گفته بود: اگر شخص برای خودش زندگی کند هرچقدر هم ثروت داشته باشد تاریخ او را به یاد نخواهد آورد، امام خمینی «ره» علیه شاه ایران به پا خواست، شما می‌دانید محمد رضا شاه چه پادشاهی عظیم و بزرگی داشت؟

این اظهارت عمران خان راه به جایی نبرد و بازهم رئیس جمهور عرصه را برای تاخت و تاز ال سعود باز گذاشت و به جای اینکه به سرعت سفری به پاکستان را تدارک ببیند و یا مقدمات سفر عمران خان را مهیا سازد به وعده‌های تکراری در راه‌اندازی ساز و کار مالی اروپایی (spv) توجه بیشتری نشان داد و منظر اینستکسی شد که یازهم وعده‌ای تو خالی است.

اما با اخبار خوب از بغداد به نظر هنوز هم دولت زمان دارد با تحرکات دیپلماسی قوی خود انفعال غرب در حفظ برجام را کنار بگذارد و با بهره گیری از پتانسیل اقتصادی و فرهنگی همسایگانی که کمتر به آن‌ها توجه شده از این بستر بهره لازم را ببرد و پیکان سیاست خارجی را از چشم آبی‌ها به سمت همسایگان روانه سازد.