-
دوشنبه, ۲۷ بهمن ۱۳۹۳، ۱۱:۳۱ ب.ظ
-
۴۸۲
چند صباحی است شکلی از زندگی مشترک غربی در برخی شهرهای بزرگ بویژه تهران مطرح شده است که نام آنرا بهدلیل ثبت نشدن اسامی دو نفر در شناسنامههایشان، «ازدواج سفید» یا «همباشی» گذاشتهاند. در بسیاری از این موارد، حتی خطبه عقدی بین زن و مرد جاری نمیشود.
به گزارش چمران نیوز بسیاری از کارشناسان کاهش نرخ ازدواج، رواج همباشی و پدیده نوظهور تجرد قطعی را ناشی از عواملی چون تغییر و تحول در الگوهای رفتاری و سبک زندگی، اعتقاد به داشتن زندگی آزاد و بدون تعهد دائمی، ادامه تحصیل و ارتقای موقعیت زنان، تغییر شرایط اجتماعی و مشکلات اقتصادی میدانند.البته برخی کارشناسان معتقدند درباره رواج همباشی یا ازدواج سفید نباید اغراق کرد و باید ابتدا با یک کار میدانی مشخص شود که این نوع زندگی چه تعداد خانوادهها رادر بر میگیرد. صرف اینکه حرف و حکایت در مورد آن زیاد است نمیتوان به این نتیجه رسید که با سونامی ازدواجهای غیررسمی روبهرو هستیم و صرف مطرح شدن این موضوع در رسانهها و شبکههای خبری و اجتماعی دلالتی بر رواج عینی این موضوع در سطح جامعه ندارد.با اطمینان می توان گفت که هیچ سازمانی آماری از این موضوع در ایران ندارد.به عبارت بهتر اصلا نمی توان آماری از این نوع موضوعات بهدست آورد که این بر می گردد به نوع مشکل.لذا نمی توان هیچ مسئولی در هیچ یک از قوای کشور را از اینکه آمار ندارند زیر سئوال برد و به نوعی پاسخگو نبودن آنهارا نشانه فرار از پاسخگویی شان تلقی کرد.باور کنیم که هیچ سازمانی آماری دقیق از آسیب های اجتماعی ندارد تا چه رسد به این نوع موضوعات.
شاید به دلیل جذابیت هایی که این موضوع در افکار عمومی ممکن است داشته باشد بعضی از افراد علاقهمند هستند این موضوع را در ایران خیلی بزرگ نشان دهند.در حالی که اگر منصفانه نگاه کنیم و اغراض شخصی را مبنای تحلیل قرار ندهیم بایداعتراف کنیم که مشکلاتی از قبیل طلاق، اعتیاد، خشونت های خانگی و... به مراتب مهمتر هستند و قابل توجه.گر چه این را می پذیریم که این نوع ازدواج ها حتی در غرب هم سرنوشت خوبی ندارند و نه تنها کمک به تشکیل نهاد خانواده نمی کنند که مانع آن نیز هستند.دراین نوع ازدواج ها معمولا دخترها بیشتر از پسر ها آسیب می بینند.فرار از مسئولیت تشکیل خانواده یکی از پیامد های این نوع ازدواج هاست.ازدواج سفید "white marriage" برگرفته از معادل فرانسوی آن است که به معنای یک ازدواج ناتمام یا غیرکامل می باشد. یک ازدواج ثبت شده بدون ارتباط واقعی ازدواج که در واقع یک ازدواج صوری و روی کاغذ است. در این ازدواج اهداف اقتصادی، اجتماعی یا حقوقی و از این قبیل مورد نظر است مثل گرفتن کارت اقامت و ویزا و غیره. ازدواجی برای پوشش که در کاربرد نقطه مقابل مفهومی است که در رسانه ها به کار می رود.
آنچه رسانه ها از ازدواج سفید می رسانند زندگی مشترک است بی آنکه ازدواجی ثبت شده باشد و این در واقع همان صیغه است که در عرف و شرع و قانون دیده شده. این نوع ارتباط در مفهوم غربی نه ازدواج سفید بلکه زندگی دو نفر به عنوان دوست است که با هم به خانه مشترک آمده اند نه آنچه ازدواج سفید در آنجا کاربرد دارد.در ازدواج سفید هیچ شرط قانونی و ثبت اداری وجود ندارد و زن و مرد در هر لحظه که بخواهند با هم همخانه شده و هر لحظه که مایل نباشند از رابطه خارج میشوند که چنین شیوهای از ارتباط با جنس مخالف نه تنها بر اساس معیارهای اخلاقی جامعه ما نیست بلکه مخالف با نص صریح قرآن و احادیث مذهبی ماست که همواره جوانان را به پاکدامنی، خویشتن داری و ازدواج حقیقی تشویق میکند.درباره علل ترویج ازدواجهای سفید در جامعه می توان گفت عواملی همچون تهاجم فرهنگی، کمرنگ شدن باورهای مذهبی و اخلاقی، ضعیف شدن پیوندهای خانوادگی، سنتهای غلط ازدواج، هزینههای کمرشکن اقتصادی، تنوعطلبی جوانان، قوانین و شرایط دشوار و زائد عقد و طلاق باعث شده برخی از جوانان به این سمت گرایش پیدا کنند.
امان الله قرایی مقدم، روانشناس وجامعه شناس در این باره می گوید:"با توجه به اینکه 33 درصد دختران میل به تجردگرایی دارند و با توجه به اینکه مشکلات ازدواج وجود دارد، همچنین ترس از ازدواج و مسئولیت پذیری در بین جوانان در حال افزایش است. جوانان میل بیشتری به زندگی مجردی پیدا کرده اند.با بالارفتن سن ازدواج روابط نادرست، دوستی های خیابانی و در دسترس قرار گرفتن دوستان جنس مخالف باعث افزایش پدیده همباشی های سیاه شده است.متاسفانه همخانگی جوانان بدون هیچ تعهد، قانون و توجیه شرعی را ازدواج سفید نامیده اند در حالی که ازدواج امری مقدس و پیوندی شرعی است در حالی که این همخانگی هیچ کدام از ویژگی هایازدواج و سپیدبودن را ندارند".
همباشی یا همخانگی قبل از ازدواج دائم که در سالهای اخیر به یکی از انتخابهای مورد علاقه جوانان بدل شده و اشتیاق افراد را برای رسیدن به این نتیجه که آیا برای زندگی دائم مناسب یکدیگر هستند یا خیر، برانگیخته است، از دیدگاه اغلب محققان روانشناسی مورد تایید نیست، آنها معتقدند در بیشتر موارد، این دوره آزمون، نتیجه مثبتی در بر نداشته و در موارد بسیار اندکی در نهایت به ازدواج دائم منجر شده است.دکتر گلزاری معاون وزیر در امور جوانان درباره روند بی رغبتی جوان ها به ازدواج و رو آوردن آنها به ازدواج سفید می گوید:"ازدواج سفید نوعی رابطه عاطفی و بخصوص نیاز جنسی است که بین زن و مرد اتفاق می افتد. ازدواج هایی که دختران و پسران بدون آنکه عقد کنند زیر یک سقف می روند. جوان ها برای پاسخ به نیازهایشان به این ازدواج تن می دهند و این ازدواج ها هم حتی در کشورهای غربی با آسیب های زیادی روبه رو بوده است".
ازدواج سفید پدیده نامتعارف و ناآشنایی است که به تازگی در ایران نیز رواج یافته است. البته این پدیده نخستین بار در آمریکا و در پی جنبشی پدیدار شد که "جنبش آزادی زن" نام داشت.این جنبش ظاهرا با هدف ایجاد تغییراتی در نظام اجتماعی، اقتصادی و سیاسی جامعه آمریکا انجام شد و هدف آن برقراری شرایط عادلانه و مساوی برای زنان بود.اما آنچه واقعا اتفاق افتاد پدیدهای بود که بعدها "انقلاب جنسی" نام گرفت و نتیجه آن رواج رفتارهای ناهنجار و بیبند و باریهایی بود که به غلط آزادی زنان نام گرفت.یکی از تبعات این اتفاق برقراری ارتباطاتی بود که خارج از ضوابط قانونی و معیارهای اخلاقی بهوجود میآمد. بر این اساس ازدواج سفید هم یکی از همین روابط خارج از عرف و غیرقانونی بود که امروز متاسفانه شاهد نمونههایی از آن در میان جوانانمان هستیم.
دکتر جاوید مودی فوق دکترای روانشناسی کاربردی در خصوص عوارض و تبعات ازدواج سفید می گوید: "تبعات این ازدواجهای سفید برای بانوان بسیار فاجعهآمیز است زیرا هیچگونه تضمین و مسئولیتی در آن تعریف نشده است و مرد میتواند بهدلخواه رابطه را برهم بزند و هیچگونه ضرر و زیانی را تقبل نکند.عدم وجود امنیت روانی از ویژگیهای مهم ازدواج سفید است.در ازدواج سفید آنچه بسیار به چشم میآید احساس عدم امنیت روانی برای هر دو طرف و خصوصا برای دختران و زنان است و از آنجا که ساختار خلقت و شخصیت زنان بسیار هیجانی، لطیف و بر اساس ظرایف و پیچیدگیهای خاص آنها طراحی شده اینگونه روابط تاثیر مخرب و فاجعهآمیزی بر ذهن و روان آنها بر جا میگذارد.از سوی دیگر در چنین ارتباطاتی برای فرزندان و بارداریهای احتمالی هیچ پیشبینیای انجام نگرفته و همین امر خود بر میزان فرزندان و کودکان نامشروع، بیشناسنامه و بیآینده و همچنین بر آمار سقطهای غیرقانونی و مرگ و میر ناشی از آن میافزاید.در مجموع، ازدواج سفید میکروبی است که تنها موجب آلودگی ذهن مردان و نابودی شخصیت و حرمت زنان میشود".
اینگونه روابط با جنس مخالف، چه به سبک گذشته و چه به سبک امروزی آن، نه تنها بر اساس معیارهای اخلاقی و اجتماعی جامعه، جزء ناهنجاریهای اخلاقی و اجتماعی محسوب میشود، بلکه بر اساس آموزههای دینی، مخالف با حکم صریح قرآن و روایات دینی است؛ آن چنانکه دین، همواره جوانان را به پاکدامنی، خویشتنداری و ازدواج حقیقی تشویق میکند.نمیتوان این نوع روابط را در جامعه اسلامی به رسمیت شناخت و یا حتی آن را ازدواج نام گذاشت زیرا این نوع گستاخی را به هیچ عنوان نمیتوان با انتخاب رنگ سفید، به آن نورانیت و مایه مودت و رحمت جلوه داد. چه بسا، اساسیترین مشکل اینگونه روابط، خالی بودن آنها از یک نگرش تعالی و کمالگرا در درونشان است که باعث میشود افراد به مرور زمان به پوچی برسند. در واقع حذف خدا از زندگی، معنایی جز پوچی ندارد.راهکارهای مقابله با چنین پدیدهای، در قدم اول، آگاه سازی و اطلاع رسانی عمومی استبدین صورت که تاثیرگذارترین و کوتاهترین راه مقابله با هر ناهنجاری و رفتار غلط اخلاقی، اجتماعی، آگاه سازی و اطلاع رسانی دقیق و اقناع افکار عمومی است.
دومین راه، تسهیل و آسان سازی زمینهها و مقدمات ازدواج و شکل گیری خانواده و سومین آن، افزایش میزان پایبندی جوانان به ارزشها و باورهای دینی است تا در نتیجه چنین ازدواجهای سیاهی در سطح جامعه به تدریج کاهش پیدا کند.
منبع: چمران نیوز