چرا رهبری مخالف توافق دو مرحله ای هستند؟

 رهبر معظم انقلاب اسلامی روز یکشنبه نکته مهم و حساسی را در خصوص ادامه روند مذاکرات بیان کردند که در نوع خود یک راهبرد دیپلماتیک  به شمار می آید . اشاره رهبری بر این نکته بود که  توافق بر کلیات و جزئیات باید یک مرحله‌ای و غیر قابل تفسیر باشد. به این معنی که نباید اینگونه باشد که ابتدا بر روی کلیات توافق شود و بعد از مدتی در باره جزئیات صحبت کنند. 

شاه کلید این بحث این است که اگر بنا باشد توافق دو مرحله ای باشد، زمینه زیاده خواهی طرف مقابل در جزئیات مذاکرات فراهم خواهد شد که چنین رفتاری هم از سوی غربی ها مسبوق به سابقه بوده است. 

نکته ای که در این میان حساس به نظر می رسد این است که اصرار بر توافق دو مرحله ای و تفکیک مباحث جزئی از کلی می تواند تبعاتی در پی داشته باشد از جمله اینکه دست طرف غربی در خلال مباحث جزئی برای مطرح کردن مسائل زیاده خواهانه باز خواهد شد که این امر چشم انداز و دورنمای کلی توافق را با مخاطره جدی روبرو می کند. 

زیاده خواهی قدم به قدم  طرف غربی 

رهبر معظم انقلاب در سخنان خود توافق دو مرحله ای را غیر قابل قبول دانستند و به نظر می رسد اشاره ایشان به این موضوع بوده که غربی ها سعی دارند با چند مرحله ای کردن مذاکرات ، قدم به قدم بر میزان مطالبات نامشروع خود از هیات ایرانی بیفزایند و درخواست های بیشتری را مطرح کنند یا تفسیر هایی را بر مباحث مورد توافق اعمال کنند که همخوانی چندانی با روح توافقات ندارد.

یکی از نکات منفی دو مرحله ای کردن توافقات ، اعلام نوعی توافق بی حاصل با وجود اختلافات عمیق طرفین در موضوعات جزیی است. این امر به طرف غربی امکان می دهد که در اسرع وقت بتواند با طرف های غیر مسئول و خارج از روند مذاکره چانه زنی های لازم را انجام دهد و مطالبات جدید تری را به عنوان مسائل لاینحل باقی مانده در مذاکرات مطرح کند. 

به عنوان مثال ، پس از پایان هر دوره از مذاکرات، امریکایی ها موظف هستند به اسرائیلی ها و سعودی ها گزارش کار داده و با شنیدن دغدغه های آنها مسائل جدید تری را در مذاکرات بعدی مطرح نمایند که همین امر خود به پیچیدگی های ماجرا  در مذاکرات بعدی می افزاید. 

اشاره رهبر معظم انقلاب به  بد بودن دو مرحله ای شدن  توافقات در همین راستاست. به نظر می رسد غربی ها قصد دارند با کشاندن مذاکرات در یک دور باطل ، امتیازات مورد نظر خود را که اساسا هیچ ارتباطی هم به موضوع مذاکرات نمی تواند داشته باشد ، از طرف ایرانی کسب کنند. 

سند این مدعا توافق ایران و 1+5 بر سر موضوع غنی سازی، سانتریفیوژها و مساله فردو و آب سنگین اراک است که طرف غربی و ایرانی تا کنون تاکید کردند که در باره مسائل مربوط به این حوزه ها توافق صورت گرفته است.  به عبارتی دیگر ، ایران میزان غنی سازی را مشخص کرده و طرف غربی هم قبول کرده است.

 در باره روشن نشدن ماشین های نسل جدید سانتریفیوژ هم ایران قول داده که فعلا آنها را به کار نگیرد. طبعا با وجود توافق بر سر این موضوع ، نظامی بودن ماهیئت برنامه هسته ای ایران که به عنوان یک بهانه واهی همواره مطرح بوده موضوعیت خود را از دست می دهد ، بنا بر این وقتی اطمینان کافی در خصوص بهانه غربی ها بدست آمده دیگر چه موضوعی می تواند کش پیدا کردن بیش از حد روند مذاکرات را توجیه کند؟ 

شواهد نشان می دهد، در متنی که بناست به عنوان توافق سیاسی میان طرفین نهایی شود  به بیان عباراتی کلی بسنده شده و توافق درباره جزئیات به آینده موکول شده است ، ولی وقتی نوبت به جزئیات می رسد همه آن چیزی که می توان گفت این است که امریکایی ها اساسا قصد ندارند هیچ تحریمی را لغو کنند بلکه آنها گفته اند تحریم ها را به حالت تعلیق در می آورند.

مسلم است که ایران و 1+5 اساسا نیازی به تفاهم روی اصول کلی ندارند. فهرست کردن  مجموعه عبارات کلی بدون شک دردی از ایران دوا نخواهد کرد. بنابراین اگر حقیقتا اراده ای برای یک توافق خوب وجود دارد دو طرف باید مستقیما به سراغ همان چیزی که نامش را جزئیات گذاشته اند بروند و آنها را تعیین تکلیف کنند.


تفکیک مباحث جزیی از کلی هدفدار است 

به نظر می رسد رهبر معظم انقلاب ، با درایت ،بر این نکته تاکید کرده اند که طرف غربی با  تفکیک مباحث جزیی از کلی  قصد دارد مسائل نامربوط با موضوع هسته ای را به عنوان مطالبه ای نامشروع در خلال مذاکرات مطرح کند و تحمیل  آنها را شرط توافق نهایی قرار دهد. 
دیدارهای مکرر و نشست های چند جانبه مداوم خود پروژه ای  است که ادعای واهی معضل بودن برنامه هسته ای ایران را در راس اخبار افکار عمومی جهان قرار می دهد . به این ترتیب می توان گفت که تلاش طرف غربی برای چند دو مرحله ای کردن توافقات ، روح کلی مذاکرات را به بیراهه کشانده و با مداخله عناصر بی ارتباط با موضوع به روند مذاکره موجبات عدم توافق کلی را فراهم می آورد. به همین منظور 1+5 باید تکلیف خود را با این موضوع که آیا توافق با ایران را می خواهد یا خیر روشن کند، چرا که تا به الان بر روی اساسی ترین مسائل توافق شده و بهانه ای برای معطل کردن و اعلام توافق نسیه وجود ندارد ، بنا بر این بهترین کار این است که همه چیز بر سر میز مذاکره در یک مرحله انجام شود تا موضوعات تفسیر بردار و ناشفاف برای طرفین مذاکره ایجاد نشود..