آرژانتین اعتقادی به دست داشتن ایران در انفجار «آمیا» ندارد

مرگ مشکوک دادستان آرژانتینی و بازرس ویژه پرونده آمیا، تغییری در موضع دولت آرژانتین درباره عاملان این انفجار ایجاد نکرده است. «بوئنوس‎آیرس» همچنان به نقش «تهران» در انفجار سال 1994 معتقد نیست.

 هکتور تیمرمن، وزیر خارجه آرژانتین، در مصاحبه با رادیو ان‌پی‌آر آمریکا اعلام کرد که تاکنون هیچ قاضی‌ای اعلام نکرده که ایران در انفجار مرکز یهودیان در بوئنوس‎آیرس دست داشته است بنابراین اعتقادی به نقش ایران در این حمله نداریم.

پرونده آمیا که هنوز در دادگاه های آرژانتین مختومه نشده است، با مرگ آلبرتو نیسمان دادستان این پرونده، بار دیگر نزد افکار عمومی باز شد.

آمیا، پرونده ای است مربوط به انفجار مرکز همیاری یهودیان در ۱۸ ژوئیه ۱۹۹۴ برابر با ۲۷ تیر ۱۳۷۳که در جریان آن ۸۵ نفر از شهروندان یهودی تبار آرژانتینی جان خود را از دست دادند و بیش از سیصد نفر زخمی شدند.

از زمان باز شدن این پرونده جریان های سیاسی و رسانه ای در آرژانتین تحت تاثیر فضاسازی های اسرائیل انگشت اتهام انجام این عملیات را به سمت جمهوری اسلامی ایران نشانه رفتند. ادعایی که همواره از سوی ایران رد شده است.

با این وجود به سرعت دادگاهی در آرژانتین، برای شماری از مقامات وقت جمهوری اسلامی ایران حکم پیگرد بین‌المللی به اتهام مشارکت در کمیته برنامه‌ریزی برای انفجار در آرژانتین، صادر کرد.

با این حال جمهوری اسلامی ایران همواره آمادگی خود برای مشارکت در تشکیل کمیته حقیقت یاب پرونده آمیا را اعلام کرده بود که در نهایت در آخرین دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد ایران و آرژانتین توافق کردند که این کمیته را فعال کنند.

بر همین اساس هشتم بهمن ماه 1391،‌ وزرای خارجه ایران و آرژانتین، در حاشیه اجلاس سران اتحادیه آفریقا در آدیس‌آبابا، توافقنامه ای برای تشکیل «کمیته حقیقت‌یاب» متشکل از پنج قاضی مستقل که هیچ‌یک شهروند ایران یا آرژانتین نباشند را امضا کردند. موضوعی که ناخشنودی شدید اسرائیل را در پی داشت.

با این حال خانم کریستینا فرناندز، رئیس جمهوری آرژانتین، با دفاع از تفاهم نامه تشکیل یک کمیته حقیقت یاب مشترک با جمهوری اسلامی، گفت که می خواهد به درد و رنج خانواده های قربانیان حادثه بمب گذاری پایان دهد و برای خروج از بن بست کنونی راهی پیدا کند.

بر اساس توافق ایران و آرژانتین، دو کشور متعهد شدند که این تفاهم نامه را به تصویب پارلمان های خود برسانند.

علی پاکدامن، کاردار سفارت ایران در بوئنوس آیرس، ۳۰ اردیبهشت ماه سال 1392 چندی پیش از پایان دولت احمدی نژاد اعلام کرد که دولت جمهوری اسلامی تفاهم‌نامه‌ آمیا با آرژانتین را تصویب کرده است. این در حالی است که دولت وقت ایران این تفاهم نامه را بدون ارسال به مجلس تصویب کرده بود.

با این حال فعال شدن این کمیته حقیقت یاب بیش از پیش از معطل تصویب در پارلمان آرژانتین بود تا اینکه 25 اردیبهشت سال 1393،‌ دادگاهی در آرژانتین حکم به لغو تفاهم‌نامه تهران و بوئنوس‌آیرس برای تشکیل کمیته حقیقت‌یاب داد. دادگاه آرژانتین در حکم خود تشکیل کمیته حقیقت‌یاب را خلاف روح قانون اساسی آرژانتین نامید.

تصمیم دادگاه آرژانتین به لغو تفاهم‌نامه یادشده میان ایران و آرژانتین، اعتراض تهران را به دنبال داشته است.

مرضیه افخم، سخنگوی وزارت خارجه ایران، در واکنش به این تصمیم دادگاه آرژانتین اعلام کرد «ایران همواره تمایل خود را برای حفظ و اجرای یادداشت تفاهم مذکور بین دو دولت اعلام داشته است».

به گفته خانم افخم، «دولت جمهوری اسلامی ایران معتقد است این یادداشت تفاهم، راهکار و فرصت مناسبی برای کشف حقیقت در رابطه با فاجعه آمیا و حل و فصل مسائل در این رابطه بود که چنین فرصتی با این اقدام دادگاه آرژانتینی سلب شد».

وی در نهایت «مراتب تاسف و نارضایتی» جمهوری اسلامی ایران را از این تصمیم اعلام کرده است.

دولت آرژانتین با وجود ناکامی در این روند قضایی در واکنش به اعلام حکم دادگاه آرژانتینی هم اعلام کرد که درخواست تجدید نظر خواهد کرد.

آلبرتو نیسمان، یکی از دادستان‌های آرژانتین که سال‌های طولانی بر روی پرونده انفجار ساختمان «آمیا» کار کرده بود، شاکی اصلی علیه تشکیل این کمیته حقیقت‌یاب بود که دادگاه بوئنوس‌آیرس در نهایت او را محق دانست.

نیسمان، خانم کریستینا فرناندز، رئیس جمهوری آرژانتین، را متهم کرده بود که در زمان دولت محمود احمدی نژاد، برای آنچه او «سرپوش گذاشتن بر پروندهٔ انفجار در مرکز یهودیان» خوانده بود، با ایران تبانی کرده است. این ادعایی است که به شدت از سوی رییس جمهوری آرژانتین رد شده بود.

نیسمان قرار بود 30 دی ماه در جلسه غیرعلنی پارلمانِ آرژانتین حضور پیدا کند و درباره اتهاماتی که به رئیس جمهوری این کشور وارد کرده بود، توضیحاتی ارایه دهد.

با این حال یک روز پیش از حضور او در پارلمان آرژانتین جسد آلبرتو نیسمان، در آپارتمانش در حومه بوئنوس‎آیرس کشف شد. موضوعی که سبب شد انگشت اتهام به سوی دولت آرژانتین نشانه رود.

هر چند دادستانی فدرال آرژانتین اعلام کرد که هیچ نشانه‌ای از حضور دیگران در مرگ آلبرتو نیسمان، دادستان پرونده انفجار در مرکز همیاری یهودیان، «وجود ندارد» تا به این ترتیب ظن خودکشی او قوت گیرد.

با این حال کریستینا فرناندز، رئیس‌جمهوری آرژانتین اعلام کرد بر این باور است که علت مرگ آلبرتو نیسمان، دادستان پرونده آمیا، خودکشی نبوده است. او اعلام کرد که عوامل خودسر دستگاه‌های امنیتی عامل قتل دادستان پرونده آمیا بوده‌اند.

پس از آن فرناندز کرشنر از کنگره این کشور خواست تا دستگاه امنیتی این کشور را منحل کند. رییس جمهوری آرژانتین، با رد اتهامات علیه خود درباره دست داشتن در مرگ آقای نیسمان اعلام کرد که برخی از افراد دستگاه امنیتی، با طراحی قتل نیسمان، در صدد طرح ریزی علیه دولت او بوده‌اند. او وعده داده بود که به زودی لایحه ای برای تشکیل یک دستگاه امنیتی تازه ارائه خواهد داد.

این تحولات و باز شدن دوباره پرونده آمیا نزد افکار عمومی اما سبب نشد که دولت آرژانتین بر خلاف برخی احکام در آرژانتین به طور قطعی جمهوری اسلامی ایران را متهم پرونده آمیا معرفی کند.

در همین حال هکتور تیمرمن، وزیر خارجه آرژانتین، در گفت و گو با ان‌پی‌آر اعلام کرد که «اعتقادی به نقش ایران در این حمله ندارد.»

به گزارش تسنیم تیرمن در پاسخ به این سئوال که آیا ایران در بمبگذاری مرکز یهودیان آمیا، دست داشته، گفت: «این مساله‌ای نیست که من به آن معتقد باشم. مگر اینکه یک قاضی وجود داشته باشد که بگوید این فرد گناهکار است و این هم مجازات او است. این چیزی نیست که من به آن معتقد باشم. من کاری را که باید انجام می دادم، انجام داده‌ام، چون به تحقیقات آقای نیسمان، اعتماد دارم. این دلیل آن بوده است که برای سفر قاضی به تهران کمک کرده‌ام تا آقای نیسمان از شواهد خود علیه ایرانی‌ها استفاده کند. ولی نمی‌توانم بگویم که ایرانی‌ها گناهکار هستند. ولی به عنوان شخصی که در زندگی‌ام مورد محاکمه قرار گرفته‌ام، هرگز چنین قضاوتی علیه کسی نخواهم داشت مگر اینکه یک قاضی بگوید یک فرد گناهکار و دیگری بی‌گناه است. بنابر این من هم باید صبر کنم تا قاضی اعلام کند چه کسی در پشت این حمله بوده است.»

بر این اساس به نظر می رسد که تنها راه مختومه شدن پرونده آمیا و معرفی عوامل اصلی نقش آفرینی در این پرونده تشکیل کمیته حقیقت یاب و تن دادن آرژانتینی ها به همکاری با جمهوری اسلامی ایران است.