بیدار شو!

 به نقل از وال استریت ژورنال، جیمز ماتیس، فرمانده سابق فرماندهی مرکزی آمریکا (13-2010) روز سه شنبه ناراحتی خود از سیاست خارجی فعلی آمریکا را به اطلاع کمیته نیروهای مسلح سنا رساند. 

وی در این کمیته گفت که آمریکا خود را با شرایط متغیر خاورمیانه وفق نداد و باید همین حال از حالت واکنشی خارج شود. واشنگتن نیازمند یک «استراتژی ملی تازه» است؛ کاخ سفید نباید مورد استفاده اتفاقات خاص و روزمره ای قرار گیرد که باعث می شود نسبت به آنها واکنش نشان دهد. وی با اشاره به اشتباهات جدی آمریکا گفت: «آگاه کردن دشمن قبل از تاریخ خروج مان و کنار گذاشتن ظرفیت های قطعی، واقعا مسیری نیست که بتوان اجرا کرد.»

جک کین، معاون سابق ستاد نیروی زمینی ارتش آمریکا که در کنار وی نشسته بود نیز گفت: «القاعده طی پنج سال گذشته چهار برابر رشد کرده و روند سلطه بر کشورهای متعدد را آغاز کرده است.» وی اسلام رادیکال را «چالش امنیتی اصلی نسل ما» خواند و گفت که آمریکا در رسیدگی به آن در حال شکست است. 

در همین روز بود که مایکل فلین، رئیس بازنشسته آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا در کنفرانسی در واشنگتن گفت: «شما نمی توانید دشمنی را شکست دهید که به وجودش اعتراف نمی کنید.» وی با تشویق مقامات حرفه ای نظامی و اطلاعاتی که مخاطب سخرانی اش بودند، روبرو شده و در ادامه افزود: «مقامات از پیچیدگی مشکلات مربوط به افراط گرایان اسلامی فلج شده اند و بنابراین اقدامات اندکی در اینباره انجام می دهند و دلیل شان این است که انفعال دشمنان ما را کمتر تحریک می کند.»

این اظهارات پس از انتقادات رابرت گیتس که پیش از این وزیر دفاع باراک اوباما بوده، مطرح شد. گیتس در ژانویه 2014 به مسئله سیاست خارجی کاخ سفید-محور آمریکا که توسط معاونان و کارمندانی تنظیم شده که یا خیلی بی تجربه هستند یا خیلی سیاسی. در برخی محافل مطرح شده که اوباما به ارتش اعتماد ندارد و استراتژی خود را باور ندارد. لئون پانتا در یادداشت سال 2014 خود با عنوان «جنگ های باارزش» می گوید: «اوباما از جنگ پرهیز می کند، غرولند می کند و فرصت ها را از دست می دهد.»

زمانیکه امور خارجی مطرح می شود، هیچکس گمان نمی کند که این دولت یک تیم باشد اما چنین واکنش شدیدی از سوی بازیگران ارشد اطلاعاتی و نظامی تاکنون بی سابقه بوده است. آنها به ستوه آمده اند، کمتر می ترسند، بازنشسته هستند و لب گشوده اند. در آینده شاهد انتقادات بیشتری از این دست خواهیم بود.

روز پنج شنبه جلسه استماع سه وزیر خارجه سابق آمریکا، هنری کسینجر، جورج شولتز و مادلین آلبرایت برگزار شد. سناتورها از آنها خواستند نظر خود در مورد اینکه استراتژی امنیت ملی آمریکا باید به چه صورت باشد و چه رویکردهایی در حال حاضر مناسب هستند را بیان کنند. شنیدن نظرات افراد باتجربه ای که سیاست زده نیستند، خالی از لطف نبود. اظهارات آنها به نوعی تاییدی بر انتقادات ژنرال های سابق بود.

آنها در موارد زیر با یکدیگر هم نظر بودند: 

ما در لحظه بزرگ تغییر به یادماندنی جهان زندگی می کنیم. 

نظم قدیم در حال متلاشی شدن است، درحالیکه هرگونه ثبات جدیدی هنوز ظهور نکرده است.

زمانیکه در آب های ناشناخته هستید، قایق تان باید محکم باشد.

اگر آمریکا تلاش می کند که خود را از این جهان خطرناک رها کند، تنها باعث بدتر شدن ناآرامی ها خواهد شد.

کسینجر گفت که در خاورمیانه، چندین ناآرامی به طور همزمان سرباز کرده است- ناآرامی هایی در داخل دولت ها، بین دولت ها، بین گروه های قومی و مذهبی. این درگیری ها با هم ادغام می شوند و پدیده ای مانند داعش را به وجود می آورند که در حال ایجاد یک پایگاه قدرتمند برای از بین بردن تمام الگوهای موجود است.

کسینجر در ادامه افزود: «از زمان پایان جنگ جهانی دوم تاکنون شاهد چنین بحران های گوناگونی نبوده ایم. آمریکا در شرایط متناقضی قرار گرفته است. ما می توانیم روابط بین الملل را شکل دهیم اما پیچیدگی شرایط امروز دلهره آور است. جنگ سرد خطرناک تر بود اما جهان امروز پیچیده تر است.»

وی گفت: «طی پنج جنگی که پس از جنگ جهانی دوم رخ داد، آمریکا با اشتیاق فراوان شروع کرد اما برای پایان آن با دشواری ملی بزرگی روبرو شد. در دو جنگ آخر، خروج از کشورهای جنگ زده به استراتژی آمریکا تبدیل شد و باید از این روند در آینده جلوگیری کرد.» 

بنابراین آمریکا نیازمند یک استراتژی و شاید بیش از یک استراتژی است. آمریکا باید بداند چه می کند و چرا. پیام ژنرال های بازنشسته و وزرای سابق آمریکا این است: بیدار شو، واقعیات جهان را همان گونه که هست ببین، برنامه ریزی کن.