تاکتیک ظریف در مذاکرات/ بهره گیری از روانشناسی دیپلماتیک و جذب یار جدید

نخستین دیدار جان کری و جواد ظریف در سال 2015 به اولین قدم زدن جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در تاریخ روابط طرفین بدل شد. اقدامی که هیچ گاه در چنین سطحی، آنهم مقابل دوربین خبرنگاران انجام نشده بود. در حالی که چند روز پیش هر دو طرف از لزوم سرعت بخشیدن به مذاکرات سخن گفته بودند، حالا ظریف و کری حاضر شدند بیرون از درهای بسته مذاکرات و در فضای آزاد با یکدیگر گفتگو کنند. پیش از شروع مذاکرات ژنو، حسن روحانی در سخنرانی خود در بوشهر به طرف غربی هشدار داده بود که تاخیر در ادامه مذاکرات به سود هیچ کس نیست و به آنها خاطرنشان ساخته بود که ادامه دادن این روند بی آنکه نتیجه ای حاصل شود شرایط را برای 5+1 دشوارتر خواهد ساخت.

حالا به نظر می رسد دیپلماسی فعال ظریف گام های مثبتی برداشته است. وزیر خارجه ایران پس از گفتگوهایی که با همتای آمریکایی خود داشت به آلمان، بلژیک و فرانسه هم سفر کرد تا اشتاین مایر، موگرینی و فابیوس را هم در این پروسه سرعت بخشی دخیل سازد. ظریف که روانشناسی در دیپلماسی را می داند، به خوبی تلاش کرده از این اصل تعیین کننده در مذاکرات بهره برد. او در گفتگو با اشتاین مایر تاکید می کند: «من یقین دارم با حضور موثر و فعال آلمان و شخص آقای اشتاین مایر به عنوان یک دیپلمات قدیمی و کارکشته، ما می توانیم این راه را به خوبی پیش ببریم» دکتر ظریف با این عبارت بر نقش نه چندان موثر آلمان در روند گفتگوها صحه می گذارد و با تمجید از اشتاین مایر، سعی دارد او را به عنوان یار کمکی جذب خود نماید. سخنان ظریف خیلی زود تاثیرش را بر ادبیات وزیر خارجه آلمان می گذارد و او بر نقش مثبت ایران در سوریه و عراق تاکید می کند و حتی راه حل بحران سوریه را نه نظامی، که دیپلماسی می خواند.

ظزیف در ملاقات های خود با موگرینی و فابیوس هم با تاکتیکی دیگر تلاش می کند طرف مقابل خود را جذب کند، اتفاقی که در دوره تیم مذاکره کننده پیشین، نه تنها در مسیر مثبت رخ نمی داد که حتی موجب دشمن سازی طرف مقابل هم می شد.

از آنسو و در واشینگتن باراک اوباما ضمن تهدید به وتو کردن تحریم های تازه علیه ایران از سوی کنگره، به جمهوری خواهان هشدار می دهد هر نوع تلاش برای اعمال فشارهای تازه (وضع تحریم) علیه تهران، مسئولیت شکست مذاکرات را به گردن آمریکا می اندازد و حتی موجب انزوای واشینگتن خواهد شد.

فرانک اشتاین مایر به خوبی تاکید می کند: «در وین 8 همه ما بر این باور بودیم که مذاکرات نمی تواند تا ابد ادامه داشته باشد و حالا هم پنجره زمانی جدیدی گشوده شده است و نباید از هیچ کوششی برای رسیدن به هدف دریغ کنیم.» تاکید بر عدم امکان تمدید دائمی مذاکرات، موید سخنان روحانی در بوشهر است و نشان می دهد طرف غربی هشدارهای رئیس جمهور ایران را جدی گرفته است.

حالا باید منتظر ماند و دید ظریف و تیم همراه چه زمانی قطار هسته ای را به سرمنزل نهایی و حل و فصل مناقشه غیر ضروری بحرانی شده می رسانند. روندی که در مسیر تعامل و مثبت گام بر می دارد و هیچ اتفاقی نمی تواند این رویه را معکوس سازد.