پول نفت از بودجه حذف نمی‌شود

همزمان با سقوط جهانی قیمت نفت به حدود ۵۰ دلار، مجلس طرحی الحاقی در دست بررسی دارد که در صورت تصویب نهایی، ضمن قطع وابستگی بودجه ۹۴ به نفت و ارز، کسری بودجه پنهان دولت نیز شفاف و آشکار می‌شود. 

احمد توکلی درباره طرح جدید قطع وابستگی بودجه ۹۴ به نفت و ارز که اقتصاددانان سر‌شناس مجلس و مرکز پژوهش‌ها آن را پیگیری می‌کنند، گفت: در صورت تصویب این طرح الحاقی، بودجه دولت برای همیشه از وابستگی به نفت و ارز خلاص شده و به عبارتی، بودجه به معنای واقعی کلمه «ریالی» می‌شود. همچنین تأثیرات نوسانات ارزی و نفتی بر بودجه دولت هم رخت برمی‌بندد تا اقتصاد مقاومتی نیز به معنای واقعی ملاک عمل قرار گیرد. 

وی‌ بی‌نیاز شدن از تعیین نرخ ارز و مقدار صادرات و ارزش هر دلار به ریال و اعمال سیاست تولید و صادرات نفت را از نتایج این طرح عنوان کرد و اظهار داشت: ‌در صورت تصویب نهایی این طرح، شورای پول و اعتبار نیز بدون متأثر شدن از بودجه، نرخ ارز را متناسب با اقتضائات اقتصاد ملی تعیین خواهد کرد؛ بدین ترتیب، سیاست ارزی به عنوان یک ابزار مؤثر در دست بانک مرکزی ‌خواهد ماند. 

اما این طرح در کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی به تصویب نرسید؛ با ‌وجود این، در کمیسیون برنامه و بودجه و همچنین ‌کمیسیون تلفیق مجلس، این طرح در حال بررسی است؛ بنابراین، با توجه به اینکه این طرح از سوی اقتصاددانان مجلس حمایت می‌شود، این احتمال هست که در این کمیسیون‌ها رأی بیاورد و در بودجه ۹۴ کل کشور گنجانده شود. 

احمد رضا دستغیب، نایب رئیس کمیسیون تلفیق در این باره گفت: تا کنون چند پیشنهاد مطرح شده، ولی‌ تا کنون هیچ یک از آنها ‌کامل پخته نشده است. ‌مبنای بحث این است که شیوه متداول در محاسبه قیمت نفت و ضریب مربوط به میزان تولید ـ که متناسب با تعداد روز است ـ حذف شود ‌و بودجه ۹۴‌ بر مبنای ‌عدد مشخصی که منتج از قیمت مشخصی برای نفت باشد، بسته نشود. 

وی همچنین یادآور شد: این به آن معناست که تأثیر‌ منفی تغییرات و نوسانات قیمت نفت، ‌از بودجه برداشته شود و حتی در شرایط افزایش قیمت نفت هم نتواند منافع گسترده‌ای ‌به صورت یک حجم نقدینگی جدی وارد چرخه اقتصاد کند. به همین منظور پیشنهادی داده شده ‌که ۷۱ هزار میلیارد درآمد نفت به صورت تمام شده در بودجه لحاظ شود؛ البته پیشنهاد‌هایی نیز برای تأمین آن وجود دارد. 

وی افزود: ‌آنچه درآمد نفت است بدون برداشت در حساب ذخیره ارزی با پرداخت سهم صندوق و سهم نفت ذخیره شود. البته این پیشنهاد هنوز اجرایی نشده و در حال بررسی است که البته به هنگام بررسی، یکی از مهم‌ترین بحث‌های کمیسیون تلفیق خواهد بود. 

این نماینده گفت: تا زمانی که ‌گزارش کاملی از حساب و صندوق یا به‌ عبارتی از مجموع دارایی‌ها نداشته باشیم، نمی‌توانیم اظهار‌نظر کنیم، ولی این گونه هم نیست که از این حساب برداشته نشود و چیزی به نام حذف در‌آمد‌های نفتی کشور نیست؛ این به معنای عدم وابستگی به یک فرمول است که‌ ضریبی است بین قیمت فرضی که ما مفروض می‌کنیم برای نفت، تعداد روزهای سال، میزان تولید و قیمت ارز که یک عددی در‌می‌آید و البته در بودجه سال آینده ۷۱ هزار میلیارد تومان محاسبه شده است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این کار برای جلوگیری از خطایی است که ممکن است در قیمت‌گذاری نفت صورت گیرد، لذا یکی از منابعی که تأمین کننده این ۷۱ هزار میلیارد خواهد بود، همین مبلغی است که از فروش قیمت نفت به دست می‌آید؛ ‌با این تفاوت که ما پول پیش‌بینی را در بودجه قرار می‌دهیم و آن را پرداخت می‌کنیم. 

در ‌‌نهایت بحث این است که ما این پول را محاسبه می‌کنیم و مستقیم در حساب‌های دولت می‌بریم؛ به این صورت که بعد از محاسبه میزان درآمدی که از نفت به دست می‌آید، ریالی به دولت پرداخت می‌کنیم و این کار باعث می‌شود ‌در آینده جلو این ادعا‌ ـ که گاه مطرح می‌شود ـ که‌ قیمت نفت کاملا کاهش پیدا کرده، ما نمی‌توانیم پروژه‌های خود را تمام کنیم و یا‌ هزینه‌های جاری را بپردازیم، گرفته شود.