طالبان به مویی بند است

به نقل از نیویورک تایمز، رهبران طالبان که در پاکستان مستقر هستند در پاسخ به روند رو به رشد شکایت ها دستور تفحص برای یافتن جنایتکاران را صادر کردند اما خیلی زود به حقیقتی ناراحت کننده پی بردند: اعضای خود طالبان با گرفتن هزاران دلار باج به طور ماهیانه، در پس این راه زنی ها بوده اند. این مجرمان ظرف چند روز دستگیر و اعدام شدند و در میان آنها دو تن از جنگجویان بدنام طالبان نیز به چشم می خوردند.

با وجود آنکه این مسئله خیلی به بیرون از سنگر طالبان سرایت نکرده، سه سوال را در ذهن بسیاری ایجاد می کند: بیش از 13 سال از آغاز جنگ می گذرد، اما واقعا طالبان چه کسانی هستند؟ آیا آنها همان راهزن هایی هستند که مسئول ربودن و کشتن تعداد بی شماری از روستاییان محسوب می شوند؟ یا رهبران منضبطی هستند که جنگجویان خطاکار را به دار آویخته اند؟

هر چه بیشتر می گذرد، به نظر می رسد آنها هر دوی این گزینه ها هستند.

بیش از یک دهه جنگ مداوم، جنبشی را که حملات به سرکردگی آمریکا در سال 2001 از قدرت کنار زد، امروز عمیقا تغییر کرده است. بخش عمده کادر جنگجویانی که در طول جنگ داخلی این کشور همانند جنگ سالاران درنده خو عمل می کردند، کشته یا تبعید شده اند. این جنبش دارای مجموعه ای از اعضای متفاوت است که البته بسیاری شان تحت پرچم طالبان می جنگند اما هیچ شباهتی به جنبش دهه 1990 ندارند.

دستاوردهای نظامی قابل توجه طالبان در سال گذشته توجهات دوباره را به شخصیت و چالش های این گروه جلب کرده چراکه رهبران طالبان سعی می کنند به افغان ها بقبولانند که از دولتی که حمایت آمریکا را دارد، قوی تر و مشروع تر هستند.

برخی بخش های طالبان که به دنبال اهداف نظامی هستند، همچنان آرمان گرا مانده اند اما به گفته مقامات افغان و غربی، بسیاری از آنها جنایتکارانی هستند که از اسم طالبان برای گسترش شرکت های سودآور خود در تجارت تریاک و قاچاق کالا استفاده می کنند. 

علاوه بر این، آنهایی که از جریان اصلی طالبان جدا شده اند، بیش از گذشته افراطی شده اند و تمایلی به شرکت در مذاکرات صلح ندارند. گزارش اخیر شورای امنیت سازمان ملل می گوید بخش عمده این جنبش مخالف آشتی با دولت است و احتمال اینکه رهبر اصلی طالبان بتواند این بن بست داخلی را بشکند، اندک است.

کارل ایکنبری، سفیر سابق آمریکا در افغانستان می گوید: «رهبران قدیمی طالبان پا به سن گذاشته اند و توانایی صدور فرمان و کنترل شرایط از پاکستان را ندارند. آنها اعتبار خود در میان جنگجویان جوانتر را از دست داده اند.»

الکس استریک، محقق و نویسنده می گوید: «این جنبش به شدت شکاف برداشته و به تار مویی بند است. ملا عمر تمام این بار را به دوش می کشد و او یا دست کم ایده او است که طالبان را سرپا نگه داشته است.»