دفتر حماس به تهران منتقل می شود؟

یک کارشناس مسائل منطقه ای با بیان اینکه زمینه برای انتقال دفاتر حماس به تهران فراهم نیست گفت: ترمیم روابط جنبش حماس با جمهوری اسلامی ایران و یا انتقال دفاتر این جنبش به تهران نیازمند فراهم شدن مقدماتی است که این مقدمات پیش از عذرخواهی رهبران حماس از مردم ایران به دلیل مواضع و سیاست های اشتباه سابق فراهم نیست.

طی روزهای اخیر اخبار تایید نشده ای پیرامون احتمال انتقال دفاتر جنبش حماس از دوحه قطر به تهران منتشر شده است. انتشار این اخبار با تلاش های رهبران این جنبش برای بهبود روابط با جمهوری اسلامی ایران همزمان شده است.

روابط جنبش حماس با جمهوری اسلامی ایران، پس از بروز بحران در سوریه و قرار گرفتن رهبران این جنبش در کنار مخالفان حکومت بشار اسد و تعطیلی دفاتر خود در دمشق و انتقال آن به دوحه دستخوش تغییراتی شد.

پس از گذشت بیش از چهار سال از سردی روابط، جنبش حماس به خصوص رهبر سیاسی این جنبش یعنی خالد مشعل تلاش دارد مناسبات خود با جمهوری اسلامی ایران را بهبود ببخشد.

در همین راستا دو هفته پیش هیاتی از جنبش حماس برای فراهم کردن مقدمات سفر مشعل به تهران، به کشورمان سفر کرد و با مقامات مسوول رایزنی های در این رابطه انجام دادند.

همزمان با این تلاش ها، دو روز پیش خالد مشعل، رئیس دفتر سیاسی حماس با حضور در کنگره سالانه حزب حاکم ترکیه، مدعی شد که ترکیه منبع قدرت برای همه مسلمانان است.

حسن هانی زاده، کارشناس مسائل جهان عرب درباره رویکرد دوگانه حماس که از یک سو تلاش دارد که مواضع خود با ایران را بهبود ببخشد و از سوی دیگر همچنان بر همان مواضع سابق خود تکیه می کنند، به فرارو گفت: در طول 66 سال گذشته، ملت فلسطین همواره از دو پدیده رنج برده اند، یکی رژیم صهیونیستی و تجاوزات این رژیم و کشتارهای ملت فلسطین توسط این رژیم بوده است و دیگری نبود رهبری هوشمندانه در میان جنبش های مختلف ملی و مقاومت فلسطین.

وی افزود: همواره قطب نمای رهبران فلسطین جهات مخالف را نشان داده است و تاکنون این یکی از جدی ترین مشکلاتی بوده است که مانع از آن شده است درباره سرنوشت فلسطین و مردم آن تصمیم قطعی و صحیحی گرفته شود.

هانی زاده ادامه داد: در همین حال در گذشته عرفات اشتباهات بسیار بزرگی را مرتکب شد که نمونه ای از آن در جریان اشغال کویت ظهور و بروز پیدا کرد. آن زمان عرفات با این تصور که اشغال کویت با چراغ سبز آمریکا انجام گرفته است در جریان این جنگ خود را کنار عراق و صدام حسین قرار داد.

وی تصریح کرد: این در حالی است که تا سال 1991 کویت، حمایت های مالی و معنوی گسترده ای از گروه های مقاومت و به خصوص تشکیلات خودگران فلسطین و جنبش فتح به عمل می آورد که پس از این اشتباه عرفات، رهبران کویت کمک های مالی خود به فلسطینی ها را قطع کردند و همین امر موجب شد که ملت فلسطین به لحاظ مالی تحت فشار قرار گیرند.

این کارشناس جهان عرب گفت: نتیجه این اشتباه یاسر عرفات هم به قرارداد اسلو در سال 1993 منجر شد و از آن زمان تاکنون بیش از 21 سال است که مذاکره سازش میان تشکیلات خودگردان و رژیم اسرائیل ادامه دارد.

هانی زاده با بیان اینکه در سال های اخیر هم پیرامون تحولات منطقه ای و به خصوص در سوریه هم جنبش حماس اشتباهی مشابه عرفات را مرتکب شد، گفت: حماس به تصور اینکه پیروزی اخوان المسلمین در مصر مقدمه شکل گیری یک هلال اسلامی و سنی از شمال آفریقا تا خاورمیانه خواهد شد، در یک اقدام کاملا اشتباه، خالد مشعل، علیه نظام سوریه موضع گیری کرد و دفتر خود را از دمشق به دوحه منتقل کرد و در کنار گروه های مخالف اسد قرار گرفت.

وی افزود: تلقی حماس و رهبران آن این بود که پیروزی مصر با اشاره آمریکا بود و آمریکا درصدد به قدرت رساندن اخوان در شمال آفریقا و خاورمیانه است. اما اشتباه محاسباتی حماس و اتخاذ موضعی مخالف دوستان راستین و صادق خود یعنی جمهوری اسلامی ایران و سوریه، زمینه انزوای این جنبش و تزلزل جایگاه آن در جهان عرب فراهم کرد.

این کارشناس مسائل منطقه ای ادامه داد: تصور خالد مشعل این بود که قطر و عربستان به دلیل مسائل منطقه ای و دینی و همچنین ترکیه که چسبندگی بیشتری به حماس دارد (مخصوص حزب عدالت و توسعه) می توانند جایگاه حماس را در منطقه و در میان سایر گروه های مقاومت فلسطینی ارتقا بخشند، در حالی که این کشورها هیچ گاه حامی مطمئنی برای حماس نخواهند بود و آنها تنها از این جنبش استفاده ابزاری و تاکتیکی خواهند کرد.

وی با بیان اینکه بنابراین خالد مشعل و جنبش حماس در این سال ها نتوانسته اند موضع مناسبی را در خصوص تحولات منطقه ای اتخاذ کنند گفت: پس از جنگ 51 روزه و حملات رژیم صهیونیستی به غزه جنبش حماس با درک برخی واقعیت ها به خصوص در مورد کشورهای عرب منطقه تلاش کرد مواضع خود را تعدیل و دوباره روابط خود با جمهوری اسلامی ایران را بهبود بخشد.

هانی زاده افزود: اما این روابط تا مادامی که حماس بخواهد به همان رویه خود ادامه دهد بهبود پیدا نخواهد کرد و ضروری است که رهبران جنبش حماس و به خصوص خالد مشعل در سیاست های خود به طور جدی تجدید نظر کند زیرا ملت ایران، ملتی هوشمند است که قدرت تحلیل بالایی هم دارد.

وی با تاکید بر ضروت عقب نشینی رسمی حماس از مواضع سابق خود گفت: عزیمت مشعل به ترکیه و مدح و سنا گویی اردوغان و حزب حاکم این کشور از دید مردم ایران دور نخواهد ماند و این خود نشانه ای است که مشعل هنوز تصمیمی برای تجدید نظر کامل در سیاست های سابق خود ندارد.

هانی زاده در خاتمه گفت: به همین دلیل معتقدم که حضور خالد مشعل در تهران و نیز انتقال دفاتر این جنبش به کشورمان نیازمند فراهم کردن زمینه های روانی و فرهنگی است که یقینا فراهم کردن آن مدت ها طول می کشد از این رو انتقال دفاتر حماس به تهران در حال حاضر به هیچ وجه امکان پذیر نیست.