چرا لیبرال‌ها به جای مجلس ششم به مجلس پنجم می‌اندیشند؟/ عقب گرد پنج دوره‌ای چه معنایی دارد؟

انتخابات مجلس آینده از جمله رویدادهای مهم سیاسی کشور است که طیف های مختلف سیاسی برای آن برنامه ریزی خاصی دارند. اصلاح طلبان در این روند نیز شعار خاصی را مد نظر خود قرار داده اند. شعاری که به مجلس آینده به شکل مجلس پنجم می نگرد. طی روزهای اخیر سعید حجاریان دوباره در مصاحبه با یکی از رسانه های این جناح به این موضوع اشاره کرده است. وی در این باره می گوید: « من قبلا هم گفتم که مجلس دهم شبیه مجلس پنجم شود یعنی اقلیت قوی و تأثیرگذار از اصلاح‌طلبان وارد مجلس شوند و با توجه به شرایط موجود، چنین چیزی قابل قبول و راضی‌‌کننده خواهد بود.

 در مجلس پنجم، کارگزاران فراکسیونی قوی بودند. به‌نظر من حضور آقای‌ناطق‌نوری در مجلس بعدی بسیار مؤثر خواهد بود و من از حضور چنین نیروهایی در مجلس بعدی استقبال می‌کنم اما برخی از آنها اعلام کردند تمایلی برای حضور در مجلس بعدی ندارند. »

اما چرا اصلاح طلبان از جمله حجاریان به مجلس آینده مانند مجلس پنجم می نگرند. با نگاهی به تاریخ می توان مشاهده کرد که در انتخابات مجلس پنجم جناج چپ حضور فعالی نداشت. مجمع روحانیون مبارز مهم ترین گروه جناح چپ با تاکید بر نامساعد بودن فضا برای مشارکت در انتخابات و در اعتراض به رد صلاحی کاندیداهای خود از معرفی کاندیدا خودداری نمود و لیستی ارائه نکرد. پس از این موضوع ائتلافی موسوم به « ائتلاف خط امام» متشکل از سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی، انجمن اسلامی معلمان و انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها برای شرکت در انتخابات نامزد معرفی و در انتخابات شرکت کردند و توانستند برخی از کرسی های مجلس را به دست آورند.

جالب اینجاست که در همین سال یعنی سال 1374 بود که حزب گارگزاران کم کم بوجود آمد. با تشدید اختلافات در آذرماه همان سال هاشمی رفسنجانی رئیس جمهوروقت از اعضای شورای مرکزی جامعه روحانیت مباز، به پیشنهاد حسن حبیبی معاون اول رئیس جمهور، نامه ای به جامعه روحانیت نوشت و از آنها خواست که برای رفع اختلافات نام پنج نفر از افرادی که اختلاف بر سر آنها بود در فهرست خود قرار دهند و در عوض همکاران رئیس جمهور از دادن لیست خودداری کنند، لیکن این پیشنهاد از سوی جامعه روحانیت رد شد.

این عدم توافق موجب گردید که ده نفر از وزرای دولت، چهار نفر از معاونان رئیس جمهور رئیس کل بانک مرکزی و شهردار وقت تهران با صدور بیانیه ای موجودیت جمعی از کارگزاران سازندگی ایران را اعلام کرده از جناح راست انشعاب نمایند.

کارگزاران در انتخابات مجلس پنجم با ارائه فهرست جداگانه ای در غیبت جناح چپ در انتخابات حضور فعالی یافت.

اصلاح طلبان در انتخابات آتی مجلس با هدفگذاری برای ورود همه جانبه به فضای سیاسی کشور برنامه ریزی کرده اند اما با توجه به اینکه طیف های مختلفی در جریان انتخابات مجلس دهم خود را آماده کرده اند به طور واقع بینانه مجلس پنجم را به عنوان مجلس آرمانی خود هدف قرارداده اند.

در این میان حزب کارگزاران نیز در انتخابات مجلس حضور فعالی خواهد داشت. تحولات جدی در کارگزاران بوجود آمده است و طیف نزدیک به هاشمی رفسنجانی سعی می کند برای حفظ موازنه با اصلاح طلبان اعضای خود را وارد مجلس آینده کند. انتخابات مجلس شورای اسلامی با انتخابات ریاست جمهوری فرق عمده ای دارد و بیشترین تفاوت در تعداد کاندیداهاست.

از این رو نمی توان انتظار داشت که ائتلاف ریاست جمهوری دوره یازدهم در انتخابات مجلس دوره دهم شکل بگیرد. بلکه علاوه بر اصولگرایان که خود طیف های مشخصی دارند، درانتخابات مجلس آینده این سه طیف از یکدیگر جدا خواهند شد و هر جریانی به دنبال کسب رای برای خود خواهد بود، بنابراین اتئلافی مشابهه آنچه در انتخابات ریاست جمهوری سال گذشته شاهد بودیم در انتخابات مجلس آینده شکل نخواهد گرفت. حتی برای افزایش وزن سیاسی ممکن است رقابتی در این زمینه همپایه رقابت با اصولگرایان میان کارگزاران و اصلاح طلبان صورت گیرد.

در نتیجه مجلس آینده یک مجلس چند قطبی خواهد بود و به نظر نمی رسد هیچ یک از جریانات سیاسی اعم از اصلاح طلب و یا اصولگرا بتوانند اکثریت مطلق مجلس را از آن خود کنند. از این روست که اصلاح طلبانی چون حجاریان دم از مجلس پنجم و اقلیت قدرتمند اصلاح طلب می زنند. البته این شرایط نیز اگر با حضور کارگزاران وطیف نزدیک به هاشمی در مجلس صورت گیرد پس از انتخابات ائتلاف نظیر انتخابات ریاست جمهوری در دورن مجلس میان حامیان دولت و اصلاح طلبان در مجلس شکل خواهد گرفت و چنین مجلسی نظر اصلاح طلبان را جلب خواهد کرد. از این رو اصلاح طلبان می دانند که مجلس ششم تکرار شدنی نیست و به همین منظور هدفگذاری خود را معطوف به الگویی شبیه مجلس پنجم با تعادل اوزان طیف های سیاسی کرده اند.