داعش و آینده همکاری‌های ایران و امریکا

عملکرد داعش به سمتی می رود که پیمانی جدید میان واشنگتن و تهران ایجاد شود. آن چه امروز شاهدیم به این ترتیب است: داعش در سوریه پیشروی می کند در حالی که واشنگتن در اظهارات شبه بی طرفانه اعلام می کند که جنگنده های ایرانی مواضع داعش در عراق را بدون مشورت با آنها بمباران کرده اند، تهران این خبر را تکذیب می کند اما بلافاصله تاکید دارد که از حکومت عراق در مبارزه با تروریسم حمایت می کند.  

ما در حال حاضر شاهد فصل های عملی از تحولی بزرگ هستیم، تحولاتی که آغاز آن به تحولات گذشته باز می گردد و می رود تا تحولات جدیدی را رقم بزند. کاخ سفید تصمیم خود را گرفته و ظاهرا نهایی شده است، به نظر می رسد مسئولیت خلاء نبود خود در منطقه را به تهران سپرده است. پخش تصاویر قاسم سلیمانی در عملیات مبارزه با داعش در عراق تنها نشانه این تصمیم نیست. نشست وین نشانه ای مهم در اثبات این ادعا است. تعویق اعلام هفت ماهه توافق هسته ای با ایران به دلیل مشکلاتی است که واشنگتن در توجیه متحدان منطقه ای اش مواجه است، متحدانی که دشمنان تهران محسوب می شوند. از سوی دیگر تمرکزی که اکنون تهران بر توانایی های خود در فرماندهی مقاومت در مبارزه با داعش در پیش گرفته دلیلی دیگر بر این ادعا است.

نگاهی به سفر اخیر نوری مالکی به منطقه حزب الله در بیروت بیندازید. معاون رئیس جمهوری عراق در فرودگاه بیروت مورد استقبال محمد رعد، رئیس فراکسیون وفا برای مقاومت قرار می گیرد و در مقر حزب الله به افتخار حضور او فرش قرمز پهن می شود، سفر وی صرفا محدود به دیدار با سید حسن نصرالله، دبیرکل حزب الله لبنان و نبیه بری، رئیس مجلس و شیخ عبد الامیر قبلان، معاون رئیس مجلس اسلامی شیعی لبنان می شود.

نوری مالکی در طول دوران نخست وزیری اش مرد تهران و واشنگتن بود، او در تشکیل حزب الله عراق نقش دارد و اکنون این حزب می رود تا در صف مقاومت قرار بگیرد، حزب اللهی که مشابه لبنانی آن در سوریه هم پیمان بشار اسد، رئیس جمهوری سوریه است و در کنار او ایستاده است. فارغ از اظهاراتی که علیه اسرائیل در این دیدارها زده شد و لزوم رویارویی با مشکلاتی که منطقه با آنها مواجه است، به نظر می رسد در اینجا امریکا در کنار اسد ایستاده و به نوعی امریکا در مواضعش در قبال سوریه تغییر مسیر داده است. تغییری که ایران و متحدانش به خوبی آن را درک کرده اند.

برای همین می توان گفت که ظرف ماه های آینده همه چیز به داعش بستگی خواهد داشت. اگر این شبکه تروریستی به کارهای خود در این عرصه ادامه دهد، ممکن است باعث شود دشمنان قدیم به یکدیگر نزدیک شوند و نوعی پیمان ایجاد کنند، امریکا و ایران! آیا می توان گفت هدیه ای از این گرانبهاتر وجود ندارد؟

قاسم سلیمانی تنها کسی است که خواهد توانست موصل را از داعش پس بگیرد و پیش بینی می شود جنگنده های امریکایی حریم امن هوایی برای او جهت رسیدن به این هدف فراهم کنند. در این صورت شاید سنی ها با مشکلات بسیاری مواجه شوند.

از سوی دیگر مساله ای که سبب می شود امریکایی ها به سمت ایران در مبارزه با داعش بیش از پیش متمایل شوند، مشکلاتی است که برای کشورهای منطقه ای عضو پیمان بین المللی مبارزه با داعش در ادامه جنگ علیه این شبکه مواجه شده اند. این مساله می تواند به تهران کمک کند که نفوذ خود در منطقه را بیش از پیش گسترش دهد و در مقابل از نفوذ داعش و متحدانش بکاهد، شاید در این صورت داعش به راس دشمنان تهران تبدیل شود و این فرصتی بزرگ برای پیروزی ایران فراهم آورد. نشانه دیگری که برای این ادعا می توان مطرح کرد تردید در مواضع ترکیه و قطر است که هنوز تصمیم نهایی برای مواجهه با داعش اتخاذ نکرده اند، از نگاه آنکارا داعش برگه ای است که می توان از آن در بازی های سیاسی دیگر بهره برد و نباید آن را مجانی داد.  

به نظر می رسد که داعش تا به این لحظه حاضر نشده وارد این بازی شود، فعالیت های منطقه ای خود را به همکاری با ترکیه محدود کرده است، اما این شبکه تروریستی چه تضمینی می تواند به تهران و واشنگتن بدهد که خارج از دایره همکاری های آنها باشد و کاری نکند که علیه آن بجنگند. داعش در حال حاضر در راس رویارویی های مذهبی منطقه قرار دارد. هر روز توانایی های خود را از دست می دهد و روز به روز شهرهای بیشتری را واگذار می کند، در عین حال هر چه آمادگی اش برای جنگ افزایش یابد شمار داوطلبان برای مبارزه با آن نیز افزایش می یابد. نیروهایی که در اردوگاه های خارج از منطقه آموزش می بینند دائما خود را آماده پیوستن به داعش می کنند، چیزی که اخیرا در لیبی مشاهده کرده ایم. این مساله بر پیچیدگی جنگ های منطقه ای، در راس آنها مبارزه با داعش می افزاید.

وقتی که خبر بمباران مواضع داعش توسط ایران مخابره شد، کشورهای عربی در مشارکت برای مبارزه با این شبکه به تردید افتادند. این مساله می تواند کفه موازنه را به سمت ایران متمایل کند و رفته رفته کار را به جایی برساند که تهران تنها قدرت بالفعل در مبارزه با داعش شناخته شود.