استفاده آمریکا از تاکتیک‌های مشابه در مذاکره با ایران و کوبا

روز گذشته خبر از‌سر‌گیری روابط دیپلماتیک میان آمریکا و کوبا‌ رسما اعلام شد؛ واقعه‌ای تاریخی که می‌تواند تأثیرات مهمی بر آینده سیاست‌های ایالات متحده در قاره آمریکا داشته باشد. در این میان، منابع خبری غربی روندی را که به برقراری روابط میان دو کشور منجر شده، ‌فاش کرده‌اند که تا حد زیادی مشابه روند طی شده در موضوع هسته‌ای ایران بوده است.

 خبرگزاری «رویترز» با انتشار مطلبی به موضوع از سرگیری روابط دیپلماتیک میان آمریکا و کوبا پرداخته و می نویسد پیشرفت های قابل توجه در این زمینه، از بهار سال 2013، یعنی از زمانی آغاز شد که باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، اجازه انجام مذاکرات مخفیانه با دولت کوبا را صادر کرد. درست مشابه همان تاکتیکی که برای آغاز روند گفت و گوهای هسته ای میان ایران و آمریکا به کار گرفته شده بود.

بالاخره پس از ماه ها گفت و گوی غیرعلنی در کانادا و همچنین واتیکان که یکی از مقامات ارشد کوبایی در آن ها شرکت داشت، روابط دو کشور روز سه شنبه و در پی گفت و گوی تلفنی باراک اوباما با رائول کاسترو، همتای کوبایی خود وارد مرحله جدیدی شد. در این گفت و گو که یک ساعت به طول انجامید، آخرین گام های لازم برای پایان دادن به نیم قرن روابط خصمانه میان دو طرف برداشته شد. 

در پی این تحول، یک مقام دولت آمریکا که نخواست نامش فاش شود گفت: «اوباما بر این باور است که اگر یک موضوع در سیاست خارجی ایالات متحده وجود داشته باشد که تاریخ مصرف آن گذشته است، سیاست این کشور در قبال کوباست». 

این مقام آمریکایی گفته پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیک های جهان، نقشی کلیدی در بهبود روابط میان آمریکا و کوبا ایفا کرده است. در اوایل تابستان سال جاری، پاپ با ارسال نامه های جداگانه ای برای اوباما و کاسترو، از آن ها خواست نسبت به تبادل زندانیان و بهبود روابط اقدام کنند. زمانی هم که پاپ در ماه مارس و در واتیکان میزبان اوباما بود، موضوع مذاکرات مخفیانه با کوبا در محور بحث ها قرار داشت. 

به گفته مقامات آمریکایی، مذاکرات محرمانه انجام شده میان طرفین، از طریق دفاتر حافظ منافعی که هر یک از دو کشور در پایتخت طرف مقابل تأسیس کرده بود و همچنین از طریق هیئت نمایندگی کوبا در سازمان ملل پیگیری می شد. افزون بر این، جان کری، وزیر خارجه آمریکا در تابستان امسال چهار بار با همتای کوبایی خود به صورت تلفنی گفت و گو کرد که البته منحصراً بر موضوع سرنوشت یک آلن گراس، تبعه آمریکایی زندانی در کوبا متمرکز بود. 

اما نخستین دیدار رو در روی مقامات آمریکایی و کوبایی که موضوع تبادل زندانیان و برقراری روابط دیپلماتیک در آن محوریت داشت، در ماه ژوئن 2013 در کانادا انجام شده بود. ریاست هیئت آمریکایی در این مذاکرات و همچنین گفت و گوهای انجام شده در واتیکان را بن رودز، از مشاوران نزدیک اوباما و همچنین ریکاردو زونیگا، کارشناس امور آمریکای لاتین در شورای امنیت ملی آمریکا بر عهده داشتند.

گفتنی است سال گذشته و پس از دستیابی ایران و گروه 1+5 به توافق مقدماتی هسته ای، منابع غربی چنین اعلام کردند که آمریکا از ماه ها پیش مذاکراتی مخفیانه را با مقامات ایرانی در مسقط، نیویورک و ژنو برگزار کرده اند که زمینه حصول توافق هسته ای را فراهم کرده است. گفته شده سرپرستی هیئت آمریکایی را در آن گفت و گوها ویلیام برنز، قائم مقام وزارت خارجه آمریکا و جیک سالیوان، مشاور امنیت ملی کاخ سفید بر عهده داشته اند.