پیمان معادی چگونه در دام هالیوود افتاد؟

 فیلم هالیوودی «کمپ ایکس‌ری» Camp X-Ray فیلمی ساده است که البته برای سیاست‌گذاران آمریکایی اهمیت ویژه ای دارد.


خلاصه داستان فیلم کمپ ایکس‌ری را می‌توان اینگونه گفت که آمریکایی‌ها پس از حوادث ۱۱سپتامبر سال ۲۰۰۱ در مرکز تجارت جهانی نیویورک، عده‌ای از افراد متهم به دست داشتن در این انفجار را دستگیر و به عنوان بازداشتی به زندان گوانتانامو منتقل می‌کنند. در این بین افراد مختلفی با قومیت‌های گوناگون اما اغلب مسلمان، نشان داده می‌شوند که فیلم به تعامل بین نظامیان آمریکایی و زندانیان گوانتانامو می‌پردازد. درام داستان نیز به این سمت هدایت می‌شود که یکی از زندانیان مسلمان که با دیگر زندانیان تفاوت‌هایی از لحاظ نوع رفتار و فرهنگ دارد با زنی ارتشی درگیر روابط احساسی می‌شود و پایان فیلم با تقویت روابط و علاقمندی این دو به یکدیگر حکایت از امکان تعامل دوستانه بین ارتش آمریکا و زندانیان متهم به دست داشتن در تروریسم دارد. 

نقش مرد را پیمان معادی و نقش زن را کریستین استوارت بازی می کنند. سیاست روز در تحلیلی بر نوع ارتباط یافتن این فیلم با ایران می نویسد: در هیچ کجای فیلم کمپ ایکس‌ری، نامی از ایران برده نمی‌شود. اما فیلمساز روند رخدادها را به گونه‌ای چیده است که خواه ناخواه ایران در این فیلم جایگاه خاصی پیدا می‌کند.

در این فیلم به عمد اطلاعات زیادی از گذشته «علی امیر» با بازی پیمان معادی داده نمی‌شود. اما در محدود اطلاعاتی که نشان داده می‌شود او مسلمانی نمازخوان است که داشتن تعداد قابل توجهی موبایل در خانه او می‌تواند القای ارتباط او با گروها‌ی تروریستی را ایجاد نماید.

پیمان معادی در این فیلم با گریمی بسیار نزدیک به گریم بازی خود در فیلم جدایی نادر از سیمین حضور یافته است. در حقیقت فیلمساز تلاش نموده است هوشمندانه از چهره برند جهانی پیمان معادی بهره برد و با حضور او در این فیلم این سابقه ذهنی حضور یک ایرانی در این فیلم را برای تماشاگر فیلم یادآوری نماید.

هیچ کجا به مذهب پیمان معادی که در این فیلم از او با نام علی امیر یاد می‌شود اشاره نمی‌شود، اما در صحنه‌ای که او در حال نماز خواندن است لحظاتی و از پشت، او در حالت دست به سینه نشان داده می‌شود که از آداب اهل تسنن به هنگام نماز است. با این تصویر که از خلوت علی نشان داده می‌شود می‌توان بر این نکته رسید که این شخصیت مسلمانی سنی است. اما گزاره‌های دیگر در این فیلم می‌تواند نمادی از شیعه بودن این کاراکتر باشد. نامی که برای او انتخاب شده است علی امیر است که به مراتب بیشتر نامی شیعه و حتی ایرانی می‌تواند باشد تا نام مسلمانی اهل سنت.

البته این سنی و یا شیعه بودن علی‌امیر برای مخاطب غربی و به خصوص آمریکایی چندان قالب تمیز نیست اما فیلمساز تلاش نموده است تا با نشان دادن حداقلی از اطلاعات در خصوص علی، فضایی مبهم و البته قابل تاویل و پیش‌بینی برای شخصیت و سابقه و اعتقادات و دل‌بستگی‌های او ایجاد نماید.

اگر همین نکات ظریف برای مخاطب ایرانی و عرب قابل تمیز است و بیننده ایرانی و یا عرب می‌تواند با نکته سنجی خود به این دریافت برسد که فیلمساز، مسلمانی سنی را به تصویر کشیده، اما این ماجرا تنها پوششی است برای این نقش و قرار است بیننده در حقیقت به هنگام دیدن این مسلمان سنی، بیشتر او را شخصیتی شیعه مذهب بداند و بی‌شک حضور پیمان معادی با سابقه بازی در فیلم جهانی جدایی نادر از سیمین ابهام موجود از شناخت جزئیات علی امیر را به سمت مسلمانی شیعه و ایرانی سوق می‌دهد.

این درست همان اتفاقی است که برای بیننده غربی هم رخ می‌دهد و بیننده غربی با دیدن بازی پیمان معادی فارغ از توجه به جزئیات تفاوت رفتاری برای درک شیعه و یا سنی بودن علی امیر، برایش این موضوع متصور می‌شود که پیمان معادی در این فیلم، تروریستی وابسته به ایران است که نیروهای آمریکایی او را دستگیر کرده و به گوانتانامو آورده‌اند.