چگونه مواضع آمریکا درباره تحریم‌ها، مذاکرات هسته‌ای را پیچیده می‌کند؟

یکی از نکاتی که بیشتر تحلیلگران درباره دور جدید مذاکرات هسته ای ایران و گروه 1+5 بر آن اتفاق نظر دارند، این است که موضوع تحریم ها، یکی از مهمترین مسائلی است که سرنوشت توافق نهایی به آن گره خورده است. در این میان، یک سایت تحلیلی آمریکایی جزئیاتی از مواضع فعلی آمریکا در بحث تحریم ها را منتشر کرده و ضمن انتقاد از آن، این مواضع را عامل ایجاد چالش در مذاکرات دانسته است.

 سایت تحلیلی «فارن پالیسی این فوکس» در مطلبی به بررسی مهمترین مسائل مطرح در مذاکرات هسته ای جاری در وین پرداخته و ضمن اشاره به مطلبی که «گرت پورتر»، تحلیلگر آمریکایی به تازگی منتشر کرده، می نویسد در حال حاضر این موضوع تحریم هاست که به عنوان مانعی بر سر راه توافق هسته ای میان ایران و غرب باقی مانده؛ نه بحث حجم غنی سازی اورانیوم در ایران.

به نوشته این سایت، مواضع آمریکا در بحث کاهش تحریم ها – بر اساس موضع گیری های اخیر مقامات این کشور و همچنین برخی مطالب افشا شده طی هفته های گذشته – به گونه ای است که امکان پذیرش از سوی طرف ایرانی را ندارد و به همین دلیل، خود به عنوان مانعی در مسیر توافق نهایی مطرح شده است.

آنچه از مطالب مذکور درباره تحریم ها برمی آید این است که دولت اوباما درباره اینکه برای جلب نظر ایران و متقاعد کردن این کشور به امضای توافق، باید امتیازاتی را ارائه کند، تردیدی ندارد. با این حال، در بحث تحریم ها، واشنگتن معتقد است که برخی از تحریم های یکجانبه موجود علیه ایران نباید به حال تعلیق درآید و تحریم های شورای امنیت نیز دستکم به مدت چند سال پابرجا باشد. این در حالی است که هیئت ایرانی به هیچ وجه چنین امری را نمی پذیرد.

فارن پالیسی این فوکس در این زمینه به اظهارات سید عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد هسته ای ایران اشاره کرده و به نقل از وی می نویسد: «جمهوری اسلامی ایران باقی ماندن حتی یک تحریم در توافقنامه جامع هسته ای را نمی پذیرد». 

اما بهانه ای که از سوی دولت آمریکا به عنوان ضرورت برجا ماندن برخی تحریم ها و تأخیر در برداشتن تحریم های شورای امنیت مطرح می شود، این است که بتوان از آن ها به عنوان ابزاری برای پایبند نگه داشتن آن به مفاد توافق نهایی بهره برد. با این وجود، خود آمریکایی ها نیز آگاهند که این موضوع به هیچ وجه مورد پذیرش طرف ایرانی قرار نخواهد گرفت به طور بالقوه می تواند اصل توافق را با شکست مواجه سازد.

اما بر اساس مطلب سایت مذکور، این تنها دولت اوباما و کنگره نیستند که با مواضع خود، دستیابی به توافق نهایی با ایران را با مشکل مواجه ساخته اند. در حقیقت، آژانس بین المللی انرژی اتمی نیز با اقدامات خود به عنوان عاملی منفی در این فضا مطرح شده است. 

این سایت به مطلبی که به تازگی در نشریه «نشنال اینترست» منتشر شده اشاره کرده و به نقل از این نشریه، این سوال را مطرح می کند که چرا آژانس برای گزارش های خود به اطلاعات تأیید نشده به دست آمده از سرویس های اطلاعاتی برخی کشورهای خاص استناد می کند و به جای آن، موضع خود ایران – که شواهد مختلفی نیز آن را تأیید می کنند – مبنی بر نبود جنبه های نظامی در برنامه هسته ای این کشور را نمی پذیرد؟

پاسخ واقعی این سوال این است که آژانس فاقد کارشناسان زبده لازم برای ارزیابی مستقل برنامه هسته ای ایران است و از آن مهمتر، این نکته که وظیفه آژانس انجام بررسی های مربوط به مواد هسته ای در کشورهای مختلف است، نه تعیین نظامی یا غیر نظامی بودن برنامه هسته ای کشورها. در این راستا، آژانس هیچ گاه اطلاعاتی مبنی بر انحراف مواد هسته ای مورد استفاده در ایران به سمت مواد لازم برای ساخت سلاح هسته ای ارائه نکرده است. 

به این ترتیب، می توان گفت که در حال حاضر، این مواضع آمریکا در قبال موضوع تحریم ها و عدم انعطاف این کشور در این موضوع از یک سو و عملکرد ناصحیح آژانس در ارائه گزارش های خود درباره ایران است که به عنوان مهمترین موانع بر سر راه دستیابی به یک توافق هسته ای میان ایران و گروه 1+5 جلوه گر شده است.