داستان نشان شوالیه چیست؟

بر اساس اطلاعات موجود، جایزه هنر و ادب فرانسه (Ordre des Arts et des Lettres) در سال 1957 از سوی وزیر وقت فرهنگ فرانسه تاسیس شده است. این جایزه به عنوان مکملی بر نشان شایستگی فرانسه (Ordre national du Mérite) در سال 1963 از سوی رییس‌جمهور شارل دوگل به رسمیت شناخته ‌شد. نشان شایستگی فرانسه بیش‌تر به افتخارات ملی فرانسوی‌ها مرتبط است و نشانی یک درجه پایین‌تر از لژیون دونور است. هدف جایزه هنر و ادب فرانسه به رسمیت شناختن نقش ویژه ادبیات و هنر در جهت گسترش این حوزه‌هاست و کسانی این جایزه را می‌توانند دریافت کنند که دست کم 30 ساله باشند و در توسعه و غنی ‌کردن فرهنگ فرانسه نقشی داشته باشند.


این نشان سه درجه دارد: درجه اول کماندور است که به صورت گردن‌آویز است و هر ساله به 20 نفر داده می‌شود، درجه دوم نشان اوفیسیه است که مدالی با یک گل و روبان است که بر سمت چپ سینه قرار می‌گیرد و هر سال به 60 نفر داده می‌شود، درجه سوم این جایزه هم نشان شوالیه است که یک مدال و روبان است که بر سمت چپ سینه نصب می‌شود و هر سال به 200 نفر داده می‌شود. در واقع نشانی که این روزها از سوی سفارت فرانسه در ایران به اهل ادب و هنر اعطا می‌شود، بخش سوم جایزه هنر و ادب فرانسه است که شوالیه نام دارد.

علی دهباشی - پژوهشگر حوزه ادبیات - درباره این جایزه می‌گوید: جایزه هنر و ادب فرانسه سه بخش دارد که تا کنون به چندین نویسنده و هنرمند ایرانی اعطا شده است. مثلا فرخ غفاری - کارگردان فیلم «شب قوزی» - جایزه کماندور را به خود اختصاص داده و جایزه اوفیسیه هم بر سینه داریوش شایگان - مترجم و اندیشمند - و امیرهوشنگ کاووسی - منتقد سینما - نصب شده است. او می‌افزاید: درجه سوم این جایزه یعنی شوالیه هم تا کنون به بسیاری از چهره‌های فرهنگی هنری کشور چون شهرام ناظری، محمدرضا شجریان، رضا سیدحسینی، محمدعلی سپانلو، عباس کیارستمی، لیلا حاتمی، پری صابری، لیلی گلستان، جلال ستاری، داریوش مهرجویی، کامبیز درمبخش و محمود دولت‌آبادی تعلق گرفته است.

دهباشی در توضیح بیش‌تر درباره این جایزه می‌گوید: نشان شوالیه شامل جایزه مالی نیست و تنها نشانی است که بر سینه هنرمندان و ادیبان نصب می‌شود و به پاس مجموعه کارهای یک چهره فرهنگی و هنری است. این فعال فرهنگی همچنین درباره علت اعطای این جایزه به چندین چهره فرهنگی و هنری کشورمان در ماه‌های اخیر اظهار می‌کند: این موضوع دلیل خاصی ندارد و نزدیکی زمان اعطای آن‌ها احتمالا به دلیل رو به پایان بودن سال جاری میلادی است؛ اما آن‌چه اهمیت دارد این است که با اعطای این نشان نام ایران در کنار مسائلی چون فرهنگ، هنر و ادبیات قرار می‌گیرد و این موضوع خیلی اهمیت دارد.

دهباشی همچنین درباره جایزه‌های دیگری که از سوی فرانسوی‌ها به ایرانی‌ها اعطا شده است، می‌گوید: یکی از مهم‌ترین نشان‌های فرانسه جایزه آکادمی فرانسه است که داریوش شایگان به فاصله دو سال و به ترتیب نشان دوم و اول این جایزه را از آن خود کرد. این جایزه به کسانی داده می‌شود که تألیفاتی به زبان فرانسه دارند و شایگان تنها ایرانی است که این جایزه را دریافت کرده است.  پیش‌تر عباس کیارستمی هم نشان کماندور هنر و ادبیات فرانسه را گرفته است. همچنین اصغر فرهادی در سال 92 نشان اوفیسیه را دریافت کرده است. حسین علیزاده - نوازنده و آهنگ‌ساز - نیز قرار است آذرماه نشان شوالیه را بگیرد.