تنش زدایی با ایران، مهمترین اولویت اوباما است

 باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا تلاش زیادی برای دستیابی به توافق هسته ای با ایران انجام داده است. این مسئله تبدیل به یکی از اولویت های وی در سیاست خارجی و میراث وی برای دوران ریاست جمهوری شده است.

 منتقدین معتقدند که وی در این زمینه ریسک زیادی انجام داده است. مذاکره کنندگان در حالی مشغول کار بر روی توافق تا زمان مهلت 24 نوامبر هستند که براساس این توافق ایران در ازای تعلیق دائمی فعالیت های مربوط به تولید سلاح هسته ای باید مشمول لغو تحریم های بین المللی شود. این توافق جایگزین توافق موقت سال گذشته خواهد شد.

اوباما هفته ی گذشته در مصاحبه با شبکه سی بی اس گفت «هنوز شکاف زیادی میان ایران و شش کشور در مذاکرات وجود دارد. شاید ما نتوانیم این شکاف ها را پر کنیم.» اما منتقدین رویکرد دولت آمریکا معتقدند که اوباما منافع حیاتی ایالات متحده را برای رسیدن به توافق قربانی کرده است. آنها معتقدند که اوباما با استفاده از رویکرد نیکسون در قبال چین به دنبال پایان 35 سال خصومت و ایجاد رابطه حسنه با ایران است تا در کنار ریچارد نیکسون که در سال 1972 درها را رو به چین باز کرد، قرار بگیرد. گزارش هایی که از پیشنهاد های محرمانه و بعضاً نه چندان محرمانه ی واشینگتن به تهران منتشر می شود، این معنی استنباط می شود که این تلاش ها برای ممانعت ایران از رسیدن به سلاح هسته ای نیست.

تونی بادران، محقق مرکز دفاع از دموکراسی ها در این رابطه می گوید «شکی نیست که مهمترین اولویت اوباما در خاورمیانه، تنش زدایی با ایران است. این تلاش ها موجب بازگشت نفوذ ایران در منطقه خواهد شد.» نگرانی از ریسک بیش از اندازه رئیس جمهور در این مسئله موجب شده است تا مخالفین درباره قبول کردن توافق بد با تهران هشدار دهند و اعلام کنند که لایحه ی تحریم های جدید که به خاطر درخواست دولت جلوی آن گرفته شده بود را تصویب خواهند کرد.

سناتور مارک کرک (جمهوری خواه از ایلینوی) و سناتور رابرت منندز (دموکرات از نیوجرسی) روز چهارشنبه اعلام کردند «ما معتقدیم که توافقی خوب است که نه تنها از برنامه هسته ای غیرقانونی ایران جلوگیری کند و اجازه ندهد که ایران در شمار کشورهای در آستانه ی داشتن سلاح هسته ای قرار بگیرد، بلکه آن را از بین ببرد. این توافق باید تحقیق، توسعه و هرگونه تولید ایران در زمینه ی مسائل هسته ای را محدود کند و تمام ابهام ها درباره ی ابعاد نظامی احتمالی باید رفع شود. همچنین باید یک سیستم نظارتی و بازرسی قوی به منظور جلوگیری ایران از گریز هسته ای و فعالیت های مخفیانه، وضع شود. تخفیف تدریجی تحریم ها تنها زمانی رخ می دهد که ایران به دقت به تمام قسمت های این توافق عمل کند. اگر توافق احتمالی به این اهداف دست پیدا نکند، ما به اتفاق همکارانمان در کنگره، همانند گذشته، اقدام قاطعانه انجام خواهیم داد.»

اقدامات اوباما در امتناع از سخت گیری به بشار اسد، متحد علوی نظام شیعه ی ایران، موجب بروز نگرانی هایی در این باره شده است. این مسئله استراتژی رئیس جمهور در قبال داعش را که به حمایت متحدان عرب و شورشیان سوریه بسیار نیازمند است، در معرض خطر قرار داده است. اگرچه دولت گزارش داده  که در حال بازبینی سیاست های خود در قبال سوریه است، اما هیچ نشانه ای از انجام اقدام نظامی علیه بشار اسد، که متحدین ایالات متحده به شدت به دنبال آن هستند، وجود ندارد.

در حالی که اعتراض شدید اسرائیل به هرگونه توافق ایالات متحده با ایران، در صدر خبرها قرار دارد، عربستان سعودی و دیگر کشورهای عربی حوزه خلیج فارس هم به صورت عصبی گونه ای در حال مشاهده ی گسترش نفوذ تهران و گروه های شیعه در عراق، لبنان و یمن هستند که واکنشی از سوی اوباما نداشته است. بادران در این باره می گوید «وی موفق شده است تا مجموعه ای جدید از اولویت ها در منطقه را به همه تحمیل کند.» این درحالی است که اوباما اخیراً در نامه ای به آیت الله خامنه ای گفته است در صورت رسیدن به توافق هسته ای، دو کشور می توانند بر سر مبارزه با گروه تروریستی داعش با یکدیگر همکاری کنند.