خبرسازان سیاسی ۹۲

امسال همزمان با تغییر دولت، چهره‌های خبرساز در سپهر سیاست هم تغییر کردند. هم دولتمردان جدیدی پا به عرصه نهادند و هم فعالان سیاسی از طیف‌های دیگر بر موج خبری سوار شدند. با این همه از میان همه این خبرسازان سیاسی، برخی خبرسازتر بودند. هم در داخل ایران و هم ​ بیرون از مرزهای کشورمان.

عسکراولادی: «حبیب» اهل سیاست، امسال با رفتنش خبرساز شد. مردی که تا آخرین روزهای عمرش بر پایه اصولش ایستاد و همین ویژگی‌اش باعث شد تا در مراسم تشییع پیکرش هم دوستان و همفکرانش حضور داشته باشند و هم رقبای سیاسی او. عسکراولادی نمادی بود از نسل اول انقلاب، همان نسلی که بیش از آن‌که دغدغه گروه و جریان و این طرف و آن طرف داشته باشد، دلش برای انقلابی می‌سوزد که می‌داند با چه زحمتی به پیروزی رسیده است. چنین بود که هرچند گاهی مواضعش به مذاق عده‌ای خوش نمی‌آمد، اما پس از مدتی، حتی مخالفان نیز ذکاوت سیاسی‌اش را می‌ستودند. رفتن ​عسکراولادی​ و ​پرورش​ و تعدادی دیگر از مبارزان سیاسی سال‌های ابتدایی انقلاب در سال 92 بار دیگر اهمیت انتقال ارزش‌های انقلاب اسلامی به نسل جوان‌ را گوشزد کرد.

الهه راستگو: رأیش در ساختمان بهشت، ناگهان چنان هجمه‌ای را برضدش به پا کرد که همه را به یاد خاطرات تلخ شورای اول تهران در دهه 70 انداخت. الهه راستگو که از یک حزب اصلاح‌طلب وارد پارلمان شهری پایتخت شده بود، با رأی خود به شهرداری اصولگرا، بازی طراحی شده توسط اصلاح‌طلبان را برهم زد و همین شد عامل غضب هم‌حزبی‌های سابقش. او چند روز پس از رأیی که داد از حزب اسلامی کار اخراج و متهم شد به نقض اصول تشکیلاتی و این درحالی بود که اتفاق مشابه در اردوی رقیب بر سر انتخاب رئیس شورای شهر، هیچ‌گاه با چنین هزینه سنگینی همراه نبود. پس از این اتفاق، از یک‌سو عده‌ای نگران سیاسی شدن شورا و تکرار تراژدی دور نخست پارلمان شهری شدند و از سوی دیگر​ برخی گفتند که از همین اتفاق می‌توان دریافت ​ بعضی​ اصلاح‌طلبان چقدر به اصول دموکراسی پایبندند!

آیت‌الله هاشمی رفسنجانی: آمد، نرفت، ردصلاحیت شد، نرفت، نامزد نبود، اما گفتند پیروز شد. این گزیده‌ای از بازی سیاسی مردی در شطرنج انتخابات امسال بود که هنوز هم عده‌ای او را پشت‌پرده بسیاری از معادلات می‌دانند.

کسی که امسال، هم ثبت‌نامش در انتخابات پس از حدس و گمان‌های بسیار، خبرساز شد و هم ردصلاحیتش به‌دلیل کهولت سن. با این حال او در نیمه سال با خاطراتش هم در صدر خبرها قرار گرفت، آن​گاه که متناسب با شرایط روز خاطره‌ای را درباره حذف شعار مرگ برآمریکا منسوب به امام(ره) کرد. کم نیستند کسانی که سال 92 را سال بازگشت هاشمی به میدان سیاست می‌دانند و افزایش فعالیت‌های سیاسی و رسانه‌ای رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام هم همین گمانه‌زنی را تائید می‌کند.

کاترین اشتون: کاترین مارگارت اشتون از زمانی که به نمایندگی از شش کشور عضو 1+5 مذاکره هسته‌ای با تهران را پیگیری می‌کرده، به چهره‌ای خبرساز برای ایرانی‌ها تبدیل شده است.

هرچند ایرانی‌ها عادت دارند ​ معمولا چهره‌ای خندان از وی را در طول مدت مذاکرات ببینند، اما این لبخندهای دیپلماتیک تازه امسال توانست به واقعیتی سیاسی تبدیل شود.

​ این‌که امسال، توافق ژنو عملا چهره اشتون را تحت‌الشعاع قرار داد اما حواشی سفر اخیرش به تهران و دیدار با برخی محکومان حوادث سال 88، به تعبیر وزیر خارجه، بر سوءظن‌ها افزود. با وجود این هنوز در ادامه مذاکرات هسته‌ای باید دید ​ اشتون می‌تواند چهره مخدوش شده‌اش را ترمیم کند یا نه!

سعید مرتضوی: با رفتن احمدی‌نژاد، امسال نام برخی افراد نزدیک به او در سطح رسانه‌ها مطرح بود، ازجمله سعید مرتضوی و این بار در قالب تحقیق و تفحص از سازمان تامین اجتماعی.

البته گزارش تحقیق و تفحص مجلس خودش هم سرشار بود از حواشی. ابتدا رئیس هیات تحقیق‌کننده گفت ​ 20 هزار صفحه از اسناد این گزارش ناپدید شده، اما کمی بعد اعلام شد ​ گمشده پیدا شد! در این گزارش هم پرونده‌های فساد مالی در بخش درمان تامین اجتماعی مرور شده، هم عملکرد شستا رصد شده، هم پرداختی غیرقانونی به مدیران یک شرکت نفتی افشا شده، هم حیف و میل و از بین بردن اموال تامین اجتماعی و عزل و نصب‌های غیراصولی و سیاسی مورد توجه بهارستانی‌ها قرار گرفته است.

یک روز پس از انتشار این گزارش، خبرهایی درباره ممنوع‌الخروج شدن مرتضوی منتشر شد که وکیلش آن را رد کرد و البته هنوز این پرونده در دستگاه قضا باز است. آخرین خبرها از این پرونده حاکی است که شکایت‌های تازه‌ای هم علیه متهمان این گزارش ثبت شده که نمونه‌اش اظهارات وکیل مدافع حدود یک هزار نفر از کارگران شرکت‌ها و کارخانه‌های تولیدی کشور است که چندی پیش از ثبت شکایت موکلانش علیه متخلفان پرونده تامین اجتماعی در شعبه 15 بازپرسی دادسرای کارکنان دولت خبر داده بود.

حالا باید منتظر ماند و دید که در سال 93 دستگاه قضایی چه پاسخی به تفحص مجلس می‌دهد.

محمود سریع‌القلم: چهره‌ای نیست که با روی کار آمدن دولت حسن روحانی برجسته شده باشد، اما بی‌تردید قرابت فکری‌اش با رئیس دولت، حساسیت‌ها نسبت به رفتار و مواضعش را بیشتر کرده است. محمود سریع‌القلم که پروژه فکری‌اش، اصلاح فرهنگ سیاسی ایرانیان با تکیه بر اقشار نخبه است، پس از رأی آوردن روحانی، در سطح رسانه‌ها به‌عنوان مشاور رئیس‌جمهور مطرح شد و با این حال انتشار تصاویری از وی در اجلاس داووس در حالی که کراوات زده بود، باعث شد ​ سمت مشاور رئیس‌جمهور وی تکذیب شود. علاوه بر تائید و تکذیب سمت سریع‌القلم، عامل دیگری که امسال او را در کانون خبرها قرار داد، اظهارنظرش درباره نظرات هسته‌ای رانندگان تاکسی بود که موجی از واکنش‌های منفی را در پی داشت و کمی بعد در ادبیاتی مشابه، از سوی رئیس جمهور هم تکرار شد، وقتی با لحنی متفاوت اما نگاهی مشترک، مخالفان توافق ژنو را کم‌سواد نام نهاد.

لوران فابیوس: سیاستمدار ناآشنای فرانسوی، ناگهان به نقش منفی مذاکرات هسته‌ای بدل شد. لوران فابیوس که نزدیک به سه دهه قبل سکان دولت فرانسه را عهده‌دار بود و بعد هم مدتی ریاست پارلمان این کشور را برعهده گرفته بود، امسال به سبب مانع‌تراشی بر سر امضای توافق ژنو چهره‌ای منفی از خود به نمایش گذاشت. آن‌قدر منفی که بسیاری از ایرانی‌ها به صفحه فیسبوکش رفتند و اعتراض خود را در کامنت‌های شوخی و جدی سیاسی بروز دادند. هرچند هفته‌ای پس از کارشکنی فابیوس، توافق ژنو بالاخره امضا شد اما نقشی که در این بین فرانسه ایفا کرد​ برای بسیاری از ایرانی‌ها فراموش شدنی نبود. همچنین اختلافات داخلی 1+5 و موضع پاریس، بار دیگر اثبات کرد ​ اجماع جهانی در مواجهه با برنامه هسته‌ای ایران وجود ندا رد.

علی‌اکبر ولایتی: هرچند در قامت یک نامزد اصولگرا پا به میدان رقابت‌های انتخاباتی نهاد اما مناظره هسته‌ای‌اش با سعید جلیلی، تصویری متفاوت از مرد سال‌های نه چندان دور دیپلماسی ارائه داد. علی‌اکبر ولایتی که به عنوان یکی از سه نامزد عضو گروه معروف به 1+2 اصولگرایان نامزد شده بود، هیچ‌گاه به نفع یکی از دو نامزد دیگر عضو این گروه از عرصه کنار نرفت تا آرای شکننده نامزدهای اصولگرا به نفع نامزد پیروز تمام شود. با وجود این، ولایتی پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، جایگزین حسن روحانی در مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام شد تا این گمانه تقویت شود که ولایتی به یکی از چهره‌های برجسته جریان اعتدال تبدیل شده است. او این روزها در اوج رفت و آمدهای دیپلماتیک، یکی از میزبانان مهمانان غربی و شرقی است.

وندی شرمن: گویا بتازگی مادربزرگ شده، اما در مقام یک دیپلمات، نماد تناقض‌های آمریکایی است. از یک‌سو استاد پیچاندن توافق‌ها و استفاده از عبارت‌های عجیب و غریب درباره ایران است و از سوی دیگر معترف به حقوق هسته‌ای کشورمان. وندی شرمن امسال بیشتر در معرض قضاوت افکارعمومی کشورمان بود، چون رئیسش برای اولین بار در اوایل مهرماه با محمدجواد ظریف دیداری دوجانبه داشت و رئیس‌جمهور کشورش هم توانست تلفنی با حسن روحانی گفت‌وگو کند.

این مذاکرات توقع برخی را در داخل نسبت به موضعگیری‌های واشنگتن تغییر داد اما بعد از مدتی دیدیم ​ مقامات آمریکایی از جمله همین خانم شرمن دوباره سراغ عبارت تکراری «همه گزینه‌ها روی میز است» رفته‌اند. برخی می‌گویند تناقض‌گویی‌های مادربزرگ تیم مذاکره‌کننده آمریکایی، نمادی از رفتارهای دوگانه واشنگتن در مواجهه با پرونده هسته‌ای کشورمان است.