کالبد شکافی از ماجرای بورسیه های سفارشی

یکی از اخبار جنجال برانگیزی که بتازگی حساسیت جامعه دانشگاهی کشور را برانگیخته جذب 3 هزار بورسیه سفارشی و بی ضابطه در دولت های نهم و دهم است.

چندی پیش روزنامه قانون از زد و بند رئیس دانشگاه هنر اصفهان با یکی از مدیران نزدیک به اسفندیار رحیم مشایی پرده برداشت. گویا «اسفندیار حیدری‌پور» مدیر عامل سابق منطقه آزاد قشم قبل از عزیمت به سمت این جزیره اقتصادی، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اصفهان بوده و در زمان حضورش در این استان، رابطه نزدیکی با دانشگاه هنر اصفهان و رئیس این دانشگاه داشته که ثمره این رفاقت پس از رفتنش به جزیره قشم، پذیرفته شدنش در مقطع دکترای بدون آزمون این دانشگاه در رشته شهرسازی اسلامی سال تحصیلی 92-91 بود. 
درست 4 روز پس از آغاز به تحصیل مدیر عامل سابق منطقه آزاد قشم در مقطع دکترای دانشگاه اصفهان، این منطقه آزاد، قراردادی پژوهشی به مبلغ 600 میلیون تومان با دانشگاه هنر اصفهان برای طرح «شیب دراز قشم» امضا می‌کند! قراردادی که معاون اداری، مالی دانشگاه هنر ،کارفرمای آن و رئیس این دانشگاه پیمانکارش است. البته پیمانکار، یعنی همان رئیس دانشگاه در ابتدای کار مبلغ 291 میلیون و 800 هزار تومان نیز دریافت می‌کند.
بنابر اعلام دیوان محاسبات کشور به رئیس دانشگاه هنر اصفهان، طبق قانون «منع مداخله کارکنان دولت در معاملات دولتی» او نمی‌توانسته به عنوان پیمانکار این پروژه معرفی شود. همچنین دیوان محاسبات تاکید دارد که پذیرش و اشتغال به تحصیل مدیرعامل منطقه آزاد قشم، آن هم در ورودی آزمون با توجه به این که وی طرف قرارداد این دانشگاه در آن طرح پژوهشی بوده، ممنوع است. از سوی دیگر تحصیل این مقام مسوول، مغایر با آیین‌نامه ممنوعیت ادامه تحصیل کارگزاران دولت در ساعات اداری مصوب سال 1373 نیز هست. البته باید به این نکته هم اشاره کرد که حیدری‌پور تا پیش از تحصیل در مقطع دکترای شهرسازی اسلامی، به هیچ وجه در رشته‌ای مرتبط با رشته مقطع دکترا تحصیل نکرده و مدرک کارشناسی و ارشد او، مدیریت است و نخبه علمی بودن این مقام دولتی، جای تردید دارد! همچنان که احراز نخبگی دیگرانی که در دولت های نهم و دهم، بورسیه دکترای بهترین دانشگاه های کشور شدند، بر این تردید دامن می‌زد.

باید منتظر نظر بازرسان ماند
این ماجرا چندان بی شباهت به ماجرایی که سال گذشته روزنامه قدس در گزارش هایی تحقیقی برای افشاگری از بورسیه سفارشی آقازاده یکی از روسای پیشین وزارت علوم دنبال کرد، نیست. ماجرای جذب و بورس خانوم «ط.میم» که با مدرک کارشناسی تغذیه و ارشد زبان انگلیسی از دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان مربی، جذب بهترین دانشگاه فنی کشور شد تا از مسیر بورس مربیان شاغل، نامش در میان پذیرفته شدگان مقطع دکتری بدون آزمون سال 92-91 دانشگاه علامه طباطبایی قرار گیرد. پس از آن وی، درخواست قطع همکاری با دانشگاه علم و صنعت را داد! 
جذب سه هزار بورسیه در دولت های نهم و دهم که ازلابه لای پرونده برخی از این بورسیه ها، سرنخ هایی از سفارش و باندبازی یافت می‌شود، این روزها حساسیت هایی را ایجاد کرده است. احمد غلامی، مدیرکل بورس و دانشجویان خارج از کشور سازمان امور دانشجویان درباره بررسی این پرونده ها به خبرنگار ما می‌گوید: این ماجرا بسیار پیچیده است و در حال حاضر دو دستگاه نظارتی برای پیگیری این ماجرا در سازمان امور دانشجویان مستقر هستند تا به لحاظ قانونی، پرونده ها را بررسی کنند.
او با بیان اینکه چه خواهد شد و چه تصمیمی در این باره می‌بایست گرفته شود اظهار بی اطلاعی کرده و می‌افزاید: پس از کار کالبد شکافی پرونده ها نتایج اعلام می‌شود، در حال حاضر هیچ پیش بینی و نظری در این باره ندارم. به گفته او اداره کل بورس هیچ نقش و مسوولیتی در بازبینی این پرونده ها ندارد.

نفس این نوع پذیرش غیرقانونی است
غلامی در پاسخ به این پرسش که این تخلفات فقط مربوط به دولت احمدی نژاد می‌شود، می‌گوید: صحبت دولت نهم و دهم نیست و بازرسان در حال بررسی کلیه پرونده‌ها هستند. ممکن است سابقه آن مربوط به سه یا پنج سال پیش باشد.
به گفته او در گذشته تعدادی از طریق فراخوان و نه آزمون، به صورت بورسیه پذیرفته شدند که نفس این قضیه، ابهاماتی دارد چون مقایسه از طریق آزمون سراسری نبوده و از طریق فراخوان و بدون آزمون پذیرفته شدند.
این مسوول توضیح می‌دهد: فراخوان روی سایت بوده و اطلاع رسانی آن عام نبوده است در نتیجه عده ای متوجه شدند و برخی هم خبردار نشدند. در شیوه نامه پذیرش متقاضیان بورسیه شرایطی بوده که پذیرفته شدگان می‌باید کف شرایط را می‌داشتند در حالیکه برخی حتی شرایط کف را هم در پرونده‌هایشان ندارند.
به گفته او دستگاه های نظارتی نفس پذیرش دانشجو از طریق فراخوان را مغایر قوانین مصوب و موجود می‌داند که این مغایرت، ایراد به جایی هست.
لب کلام غلامی این است که پذیرش دکتری یا از طریق آزمون انجام می‌شود یا سهمیه خاص مربیان شاغل دانشگاه که متقاضیان باید امتیازات لازم در شرایط علمی و پژوهشی را احراز کنند، درباره سهمیه نخبگان هم با توجه به شرایط خاص و محدودیت پذیرش، مشکل خاصی نیست. بیشترین ابهام در آن فراخوان بی سرو صدای چند سال گذشته برای بورسیه دکتری است.
در حال حاضر سازمان بازرسی کشور در محل سازمان دانشجویان کشور مستقر است و به صورت تک تک پرونده های بورسیه دکتری سالهای گذشته را بررسی می‌کند تا در صورت یافتن موردی که مغایر با قانون است، مراحل رسیدگی به آن طی شود. به گفته غلامی، نتایج بعد از اعلام نظر بازرسان اطلاع رسانی می‌شود و تا کنون خبری از تعداد پرونده هایی که در آن تخلفاتی وجود داشته، نیست. 
باید منتظر ماند و دید که آیا اخبار افشاگرانه ای از سالن های سازمان دانشجویان به گوش خواهد رسید و چه زمانی مراجع قانونی به صورت علنی، نتایج این کالبد شکافی را رسانه‌ای می‌کنند.