رجعت زنان - فصل دوم

فصل دوم
هدف رجعت

یکی از سؤالاتی که در بحث رجعت مطرح می‌شود، این است که چرا باید عده‌ای از انسان‌ها ـ اعم از خوب و بد ـ قبل از قیامت و در دوران ظهور حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به دنیا برگردند؟ رجعت چه اهمیتی دارد که معصومان علیهم السلام تا این مقدار در روایات، ادعیه، و زیارات بر آن تأکید کرده‌اند، تا حدّی که بعضی از علما و بزرگان دین، رجعت را از ضروریات مذهب شیعه برشمرده‌اند؟

رجعت به دنیا، تنها به اذن و ارادة الهی قابل تحقق است و چون همة افعال خدای حکیم، از روی حکمت است، رجعت نیز دارای حکمت خواهد بود. این‌جا به مواردی از اهداف رجعت اشاره می‌کنیم:
1. انتقام گرفتن از ستم‌گران
در رجعت، گروهی از منافقان و ستم‌گران تاریخ که در حق انسان‌ها، از هیچ ظلم و ستمی دریغ نکردند و غصب کنندگان خلافتِ اهل‌بیت پیامبر صل الله علیه و آله و سلم به دنیا برمی‌گردند، تا قبل از قیامت به بخشی از مجازات‌های خود برسند.
امام صادق علیه السلام فرمود:
هنگامی که کار حسین علیه السلام خاتمه یافت، ملائکه به درگاه خداوند تضرع کردند. پس خداوند سایه حضرت قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف را برپا داشت و فرمود: «به وسیله این، از آنان که به او ستم کردند ]قاتلان امام حسین علیه السلام‌[ انتقام می‌گیرم».[45]
امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف در صورتی می‌تواند از قاتلان امام حسین علیه السلام انتقام بگیرد که آنها زنده باشند و این، با رجعت تحقق می‌یابد.
2. نصرت دین
یکی از اهدافی که رجعت مؤمنان بر آن استوار است، نصرت و یاری رساندن به دین الهی در عصر طلایی ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف است. بزرگی و عظمت قیام جهانی حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف می‌‌طلبد که یاران آن حضرت، از حیث تعداد و نیرو، متناسب با آن نهضت باشند.
اعتقاد به رجعت و بازگشت به دنیا، می‌تواند نقش برجسته‌ای در نشاط دینی و امید حضور در حکومت جهانی حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف داشته باشد. رجعت، برای همه افراد ـ چه زن و چه مرد که لایق یاری‌رساندن بوده و قبلاً از دنیا رفته‌اند ـ زمینة این مهم را فراهم می‌سازد.
در برخی دعاها از خدای بزرگ می‌خواهیم ـ اگر زنده نبودیم ـ ما را در دوران ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف زنده گرداند تا او را یاری دهیم؛ همان طور که در دعای روز بیست و پنجم ماه ذیقعده می‌خوانیم:
خداوندا ! فرج اولیایت را نزدیک کن و آن‌چه به ستم از آنان گرفته‌اند، به ایشان برگردان و قائم‌شان علیه السلام به حق ظاهر کن ... خداوندا! بر آن بزرگوار و پدرانش درود فرست و ما را از یارانش قرار ده و در رجعتش محشورمان کن تا از یاری‌کنندگان او باشیم. [46]
این دعاها و خواستن‌ها مخصوص همة انسان‌هاست، چه زن و چه مرد، تا در آن زمان، از  رجعت‌کنندگان و در صف یاران مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف باشند.
3. لذت بردن مؤمنان از حاکمیت اسلام
بسیاری از مؤمنان، در طول تاریخ، آرزوی حاکمیت دین در سراسر جهان را داشتند و در این راه مبارزه کردند؛ اما دشمنان دین، با ظلم و جور خود نگذاشتند دین در تمام ابعاد، حاکمیت یابد. در دوران رجعت، مؤمنان برمی‌گردند تا عزّت دین و خفت و خواری ظالمان را ببینند.
امام باقر علیه السلام فرمود:
اما مؤمنان، به سوی روشنایی‌های چشمان‌شان برمی‌گردند [تا چشم‌شان با دیدن حکومت عدل امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف روشن شود] و اما ستم‌گران، برمی‌گردند تا دچار عذاب الهی گردند؛ چنان‌که خداوند می‌فرماید: «و قطعاً غیر از آن عذاب بزرگ‌تر، از عذاب این دنیا به آنان می‌چشانیم».[47]
4. تأثر کافران از استقرار حکومت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
یکی از اهدافی که در روایات بسیار تکرار شده و حتی در تعاریف رجعت هم انعکاس یافته است،[48] عزت مؤمنان و خواری و ذلت منافقان است.
امام باقر علیه السلام می‌فرماید:
هیچ شخص نیک و بدی از این امت نیست، مگر این‌که رجعت می‌کنند؛ مؤمنان برمی‌گردند تا این‌که عزیز شده، چشمان‌شان روشن شود و فجّار برمی‌گردند تا خداوند ذلیل‌شان کند. آیا نشنیده‌ای گفتار خداوند را که می‌فرماید: همانا عذاب نزدیکتر (کوچکتر) را که غیر از عذاب بزرگتر است به آن‌ها می‌چشانیم[49].
عذاب نزدیک‌تر، به عذاب رجعت منطبق شده است.
حضرت علی علیه السلام در تفسیر آیه مبارک  (رُبَما یَوَدُّ الَّذینَ کَفَرُوا لَوْ کانُوا مُسْلِمینَ ) [50]  می‌فرماید:
زمانی که من با شیعیانم با پیروان‌شان برمی‌گردیم، بنی‌امیه را با خواری و ذلت به قتل می‌رسانم. در این هنگام، کفار می‌گویند: «ای کاش مسلمان بودیم!»[51] .
5. تکامل مؤمنان
یکی از اهداف رجعت، رسیدن به تکامل نهایی است؛ چون رجعت، عمومی نیست و ویژه مؤمنان و طاغیان ستم‌گر محض است، بازگشت آنان به زندگی دنیوی، به منظور تکمیل حلقه کمال گروه اول و چشیدن کیفر دنیوی گروه دوم است.
به تعبیر دیگر، مؤمنان خالص، در مسیر تکامل معنوی با موانع دشمنان روبه‌رو بودند و از تکامل باز ماندند. حکمت الهی اقتضا می‌کند که آنها سیر تکاملی خود را از طریق بازگشت به این جهان به پایان برسانند و در گسترش حکومت حق شرکت کنند که شرکت در چنین حکومتی از افتخارات بزرگ است.
پس دانستیم که در رسیدن به تکامل نهایی که همان رجعت است، مردان و زنان می‌توانند با بازگشت مجدد به دنیا مسیر اصلی و پایانی کمال خود را طی کنند.

فصل سوم

رجعت کنندگان
روایاتی که رجعت‌کنندگان را معرفی می‌کند به دو دسته تقسیم شده‌اند:
1. بعضی روایات به طور عموم دلالت می‌کند که تمام مؤمنان خالص (زن و مرد) و کفار معاند (زن و مرد) که در طول تاریخ در روی زمین زندگی کرده‌اند، برمی‌گردند. امام صادق علیه السلام  می‌فرماید: «همانا رجعت، عمومی نیست؛ بلکه خصوصی است، برنمی‌گردند مگر مؤمنان محض و کفار محض.»[52]
2.بعضی از روایات، رجعت‌کنندگان را با اسم و مشخصات معرفی می‌کند:
الف) مردان
می توان مردان مورد اشاره در روایات را به سه دسته کلی تقسیم کرد:
1. پیامبران گذشته:
امام صادق علیه السلام  در تفسیر آیه 81 آل عمران می‌فرماید: «خداوند هیچ پیامبری را از آدم تا سایر انبیا مبعوث نکرد، جز آن‌که به دنیا بازگشته و رسول‌خدا صل الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین علیه السلام را یاری خواهند کرد.»[53]
2. پیامبر اکرم صل الله علیه و آله و سلم و امامان علیهم السلام
ابو خالد کابلی از امام سجاد علیه السلام نقل می‌کند که آن حضرت در تفسیر آیة 85 سوره قصص[54] چنین فرمود: «پیامبر صل الله علیه و آله و سلم و امیرالمؤمنین علیه السلام و امامان علیهم السلام به سوی شما باز می‌گردند. »[55]
3. مؤمنان
از امام صادق علیه السلام  روایتی نقل شده است که به شیعیان راستین خود چنین فرمود:
... تا این‌که قائم ما اهل‌بیت قیام می‌کند. در آن هنگام، خداوند، آنان را مبعوث خواهد کرد و آنها، گروه گروه لبیک گویان به حضرتش ملحق می‌شوند…[56]
ب: زنان
گروهی از یاوران حضرت بقیة‌الله عجل الله تعالی فرجه الشریف زنانی هستند که خدا به برکت ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف آنها را زنده خواهد کرد و بار دیگر به دنیا رجعت خواهند نمود. در روایات، به دو گونه به این افراد اشاره شده است:
1.عام
در روایات، رجعت ویژه زن یا مرد نیست و فقط به مؤمن محض و کافر محض اشاره شده است؛ یعنی هم زن مؤمن و هم زن کافر در زمان ظهور مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف رجعت می‌کنند، تا زنان مؤمن، طعم شیرین و لذّت انجام وعدة الهی را بچشند و در رکاب حضرت امام مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف و امامان معصوم علیهم السلام به خدمت بپردازند و زنان کافر هم کیفر دنیایی گناه و عملکرد خود را ببینند و به عذاب الهی برسند.
2. خاص
گروهی از زنان هستند که علاوه بر اخبار عمومی، در برخی اخبار، به نام آنان هم اشاره شده است. این روایات معتبر دربارة زنان، بسیار اندک است.
الف) زنان مؤمن
در منابع معتبر اسلام، نام سیزده زن یاد می‌شود که به هنگام ظهور قائم آل محمد صل الله علیه و آله و سلم زنده خواهند شد و در لشکر امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف به مداوای مجروحان جنگی و پرستاری بیماران خواهند پرداخت.
مفضل بن عمر از امام صادق علیه السلام  نقل می‌کند که فرمود:
«همراه قائم عجل الله تعالی فرجه الشریف سیزده زن خواهند بود». گفتم: «آن‌ها را برای چه کاری می‌خواهد؟» فرمود: «برای مداوای مجروحان و رسیدگی به مریض‌ها؛ همان‌گونه که وقتی همراه پیامبر صل الله علیه و آله و سلم بودند چنین می‌کردند». عرض کردم: «نام آنها را بفرمایید» فرمود: «قنواء دختر رشید هجری، ام ایمن، حبابه والبیّه، سمیه مادر عمار بن یاسر، زبیده، ام خالد احمسیه، ام سعید حنفیّه، صبانه ماشطه و ام خالد جهنیّه. [57]
در این روایات، امام صادق علیه السلام  از آن سیزده زن فقط نام نه نفر را یاد می‌کند. در کتاب خصایص فاطمی به نسیبه دختر کعب مازنیه نیز اشاره شده است[58].
در کتاب منتخب البصائر از دو زن به نام «تیره» و «أحبشیه» نام می‌برد[59] . این افراد، هر کدام در بُعدی و بیشتر در بُعدِ جهاد با دشمنان خدا، از خود شایستگی‌هایی نشان داده‌اند. برخی از آنان ـ هم‌چون «صیانه» ـ مادر چند شهید بوده و خود نیز با وضعی جانسوز به شهادت رسید. برخی دیگر چون سمیّه، در راه دفاع از عقیدة اسلامی خود، سخت‌ترین شکنجه‌ها را تحمل نموده و تا پای جان از عقیدة خود دفاع کرده‌اند.
ام‌خالد نیز نعمت تندرستی پیکر را برای حفظ اسلام استفاده کرد و جانباز شد. برخی دیگر، همانند زبیده کسانی بودند که زرق و برق دنیا، هرگز آنان را از اسلام باز نداشت و از آن امکانات در راه عقیده خود استفاده کرده و در مراسم حج که یکی از ارکان دین است به کار بردند. بعضی، افتخار دایگی رهبر امت را داشتند و خود نیز از معنویات زیادی برخوردار بودند و بعضی دیگر، از خانوادة شهیدانی بودند که خود، پیکر نیمه‌جان فرزندان‌شان را حمل کردند. آنان، کسانی هستند که با انجام رشادت‌ها ثابت کردند که می‌توانند گوشه‌ای از بار سنگین حکومت جهانی اسلام را بردوش گیرند.

ادامه دارد...