-
چهارشنبه, ۱۸ دی ۱۳۹۲، ۰۱:۱۶ ب.ظ
-
۲۲۶
پادشاه شنها (King of the Sands؛ ملک الرمال) عنوان فیلم تاریخی است که تاریخ بوجود آمدن رژیم آل سعود در سرزمین حجاز و نجد را حکایت میکند.
این فیلم در سالهای ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۲ توسط کارگردان معروف سینمای عرب نجدت انزور کارگردانی شده و هنرپیشه معروف ایتالیایی فابیو تستی در نقش عبدالعزیز (ابن سعود) سرکرده قبیله سعودی و هنرمند انگلیسی بیل فلووز در نقش جان فیلبی جاسوس انگلیس به هنرنمایی در آن پرداختهاند.
نجدت انزور کارگردان و تهیه کننده پادشاه شنها
در این فیلم «مارکو فوشی» دوران جوانی ملک عبدالعزیز و «فابیو تستی» سالمندی ملک عبدالعزیز را بازی میکنند و در آن بازیگرانی از انگلیس، ترکیه، سوریه و لبنان حضور دارند.
مارکو فوشی در نقش جوانی عبدالعزیز و فابیو تستی در نقش پیری عبدالعزیز
خاندان سعودی و تفکر وهابی عامل اصلی تروریسم منطقهای
نجدت انزور در 11 سپتامبر 2013 در منطقه «های مارکت» واقع در مرکز لندن، «پادشاه شنها» را اکران نمود، فیلمی که داستان زندگی ملک عبدالعزیز بنیانگذار عربستان سعودی و نحوه تسلط وی بر حجاز و نجد را با کمک انگلیسیها به تصویر میکشد.
اکران فیلم پادشاه شنها در لندن
انزور که از ترس کارشکنی سعودیها و حامیان خارجی آنها در وضعیت محرمانگی این فیلم را ساخته است، درباره فیلم جنجالبرانگیزش میگوید:
«به دلیل شباهت حوادث 100 سال پیش با تحولات کنونی، اقدام به تولید و کارگردانی «پادشاه شنها» که درباره بنیانگذار پادشاهی عربستان سعودی ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمن الفیصل آل سعود است، نمودم. 100 سال پیش جهان عرب به کشورهای کوچک فاقد اراده و فاقد اختیار تکه تکه شد که بر اساس روابط نژادی و فرقهای با یکدیگر تعامل برقرار ساختند، اکنون نیز همان نقشه شوم از سوی قدرتهای خارجی و برخی کشورهای عربی در حال پیگیری است. به همین خاطر تصمیم گرفتم که این کار را به زبان انگلیسی و با بهرهگیری از ستارههای جهانی سینما تولید نمایم... باور دارم که این فیلم فرصتهای زیادی برای انتشار در جهان پیش روی خود دارد».
نجدت انزور در این فیلم به طور غیرمستقیم ریشههای تروریسم جاری در منطقه را که آن را به وضوح میتوان در حوادث سوریه مشاهده نمود، به قدرتیابی خاندان سعودی در شبه جزیره عربستان و ائتلاف آن با وهابیت مرتبط میسازد که طی آن سعودیها اقدام به قلع و قمع مخالفان خود نمودند و این شیوه را تاکنون نه تنها در قبال مخالفان داخلی بلکه در قبال مخالفان خارجی خود در پیش گرفته و برای این کار اقدام به صدور ترویستها به کشورهایی چون عراق و سوریه که مخالف سیاستهای سعودیها هستند، نمودهاند.
نجدت انزور خود فیلمش را چنین توصیف میکند: «پادشاه شنها فیلمی است که به تاریخ تروریسم و ریشههای آن و ارتباط آن با حوادث کنونی در کل جهان (بویژه جهان عرب) میپردازد».
پادشاه شنها؛ برملاکننده جنایتهای بنیانگذار عربستان سعودی و افشاگر سیاستهای امپریالیسم غربی
داستان "پادشاه شنها” که آل سعود را نشانه گرفته و آنها را در قلب قصرهایشان تهدید میکند، در مورد "عبدالعزیز بن عبدالرحمن بن آل سعود” بنیانگذار آل سعود و سفر او بعد از تبعید در کویت و سپس تسلط وی بر ریاض و پایان دادن به سلطنت آل رشید و انتقال او به نجد، حائل و سپس حسا در سال ۱۹۲۱ و همچنین سرکوب خاندان شریف هاشمی با همکاری جاسوس مشهور انگلیسی "جان فیلبی” ملقب به شیخ عبدالله المهتدی است.
گفته میشود سناریوی این فیلم را جوانی عربستانی به نام «کریم الشمری» نوشته است و در آن به صراحت جنایات ملک عبدالعزیز در عربستان نشان داده میشود.
پادشاه شنها فیلمی «تابو شکن» است که علاوه بر افشای جنایتهای بنیانگذار عربستان سعودی، امپریالیسم غربی را نیز به عنوان عاملی که پادشاه را برده خود ساخته، به نمایش میگذارد.
این فیلم تاریخی، از دو بعد به تاریخ پادشاهی آل سعود میپردازد؛ از سویی زندگی شاهزادهای محروم و فقیر در تبعید را روایت میکند که برای بازپسگیری سرزمینهای اجدادی خود میجنگد، از سوی دیگر خونخواری، خشونت، قساوت قلب و بیرحمی این شاهزاده را به نمایش در میآورد.
ابن سعود با تمام توان و با کمک اخوان (گروهی از پیروان عبدالوهاب و شبه نظامیان نامنظمی که از قبایل محلی تشکیل شده بودند و نباید با اخوان المسلمین مصر اشتباه شود) در پی برپایی پادشاهی از راه خونریزی و تخریب شهرها و روستاها و حتی قبرستانها بر میاید و پس از هماهنگی با جاسوس انگلیسی جان فیلبی و با مساعدتهای حکومت انگیس، به آل رشید که حاکمان حجاز و مکه بودند حمله نموده و در مکه و مدینه حمامی از خون جاری میسازد و پس از یکپارچه کردن نجد و حجاز این سرزمین را بنام خود نامگذاری مینماید.
سعودیها زمانی که به حجاز حمله کردند مردم را صوفی و کافرانی دانستند که قبرها را پرستش میکنند، لذا خونشان را مباح اعلام کردند.
قتل و عام رقبا و مخالفان از سوی عبدالعزیز
ابن سعود پس از پیروزی، آشکارا به تحریف دین، ندادن سهم وهابیون و پیروی از سیاستهای استعمارگر پیر یعنی انگلیس میپردازد، بگونهای که همپیمانان وهابی او یعنی گروه اخوان با او به مخالفت برمیخیزند و او با آنها در یک جنگ به مبارزه بر میخیزد و سربازان و کسانی را که در پیروزی او در فتح سرزمینهای نجد و حجاز سهم اصلی را داشتند، میکشد.
پس از آنکه اخوانیها در اواخر دهه 1920 و اوایل دهه 1930 توانایی خود را نشان دادند، پادشاه از ترس شورش آنها علیه خوددست به قتل و عام آنها زد. از سوی دیگر امیران رقیب خود را که عمدتاً از خاندان الرشید بودند، تبعید نمود.
نجدت انزور جنایتهای ابن سعود را در فیلم پادشاه شنها به تصویر میکشد
البته ابن سعود پس از جنگ با اخوان، برسر قراردادی برای تقسیم قدرت با وهابیون به توافق میرسد و آنها را تحت عنوان نگهبانان دینی سازماندهی میکند. پس از ائتلاف وهابیت و آل سعود جنایتهای آنان پایان نپذیرفت بلکه در سال 1952 کشتار طائف رخ داد که طی آن نیروهای ابن سعود به مساجد حمله کرده و با وحشیگری تمام مردمی را که در مساجد حضور داشتند، سر بریدند.
به این فیلم به عنوان فیلمی نگاه میشود که شاید بتواند از زاویه جدیدی به زندگی اولین پادشاه عربستان بپردازد و نقاط تاریک زندگی وی را نمایان سازد؛ چیزی که در عربستان سعودی بیسابقه بوده است.
نکته برجسته این فیلم برای تماشاگران غربی نقشی است که بیل فلوز به عنوان تاجر و جاسوس مسلمان شده انگلیسی در نقش اس تی. جان فیلبی (1885-1960) بازی میکند. وی همچنین سمت مشاور پادشاه را نیز بر عهده دارد.
در طول جنگ جهانی اول، دفتر هند و دفتر عربی در قاهره برای تاثیرگذاری بر سیاست انگلیس در خاورمیانه با یکدیگر رقابت میکردند. دفتر عربی که بخشی از اطلاعات نظامی انگلیس بود ارتباطاتی با دفتر جنگ و دفتر خارجی دولت انگلیس داشت و توانست تی. ای . لورنس (عرب) را به نزد خاندان شریف هاشمی مکه بفرستد و «شورش عرب» علیه دولت عثمانی را هماهنگ نماید.
در این میان، دفتر هند- که مسئول تامین امنیت خلیج فارس بود- به فیلبی توصیه کرد که به ریاض سفر کرده و با عبدالعزیز تماس برقرار کند. سرانجام در حالی که فیلبی ناکام شده بود، تصمیم گرفت که وفاداری خاندان سعودی را بخرد و در آن شرایط مانع از حمله به حجاز در طول جنگ جهانی اول شود. در اوایل دهه 1920 عبدالعزیز که بار دیگر آزاد شده بود، اهداف خود را تعقیب نمود.
وی قبل از آنکه به سمت غرب حرکت نماید و خاندان هاشمی را از قدرت به زیر بکشاند، خاندان الرشید را در منطقه نجد در هم کوبید و در نهایت در سال 1932 منطقه نجد مرکزی و حجاز ذیل پادشاهی عربستان سعودی متحد شدند.
از سوی دیگر، این فیلم در واقع بخشی از توافقی که میان انگلیس و سلطان عبدالعزیز صورت گرفت و چگونگی حمایت مالی و تسلیحاتی انگلیس از وی برای پایان دادن به قدرت آل رشید و رهایی از حکومت عثمانیها به منظور اشغال منطقه و بسط نفوذ غرب در آن را به نمایش میگذارد و این چیزی است که بعدها در توافقنامه سایس- پیکو میان انگلیس و فرانسه عملی گردید و به موجب آن کشورهای منطقه میان این دو قدرت استعماری تقسیم شدند.
انزور در این باره میگوید: «من در این فیلم با اشاره به نقش مرموز عربستان سعودى در تجزیه این کشورها، سعى داشتم با استفاده از هنر هفتم، آزادى اعراب را که دولت سعودى سعى دارد آن را نقض کند، فاش کنم.» وی با بیان اینکه ما شاهد تلاش برای تقسیم شدن منطقه هستیم، تاکید کرد: «گویا شاهد «ساکس پیکو» جدیدی هستیم که کشورهای جنوبی خلیج فارس بهویژه عربستان در آن نقش دارند.»
علاوه بر این، پادشاه شنها برخی حقایق و جزئیات ارتباط تنگاتنگ میان انگلیس و مهره آن در منطقه یعنی عبدالعزیز آل سعود و اینکه چگونه وی پروژه انگلیسیها را پیش برد و انگلیس نیز مقام پادشاهی عربستان سعودی را به وی پاداش داد، بر ملا میسازد. همچنین بخشی از توافق و سوگند و پیمانی که میان وهابیها و آل سعود برای تقسیم قدرت و حکومت مانند قوه مجریه و قوه قانونگذاری منعقد گردید و یا توافق بر سر حکمرانی به وسیله شمشیر (آل سعود) و قرآن (وهابیت) را به تصویر میکشد. ائتلافی که تا به امروز تداوم یافته و نتایج منفی آن بر منطقه نمایان گردیده است؛ که تفکرات سلفی تکفیری و افراطی و گروههای جهادی مهمترین نمودهای آن هستند.
حکومت شمشیر و قرآن!!
پادشاه شنها و افشای زوایای تاریک و مجهول زندگی ملک عبدالعزیز
اینکه چرا این کارگردان مشهور سوری چنین شخصیتی را برای فیلم جدیدش انتخاب کرده نیز مورد توجه قرار گرفته و او پاسخ داده است که: شخصیت ملک عبدالعزیز شخصیتی است که هر هنرمندی را به خودش جلب میکند، شخصیتی جنجالی است و در زمانهای که بوده، چه در شبه جزیره عربستان و چه در جهان عرب حوادث مهمی رخ داده است که شباهت بسیاری با آنچه که این روزها در جهان عرب میگذرد دارد و این به درد نسلهای بعد میخورد.
عبدالعزیز (ابن سعود) در سنین میانسالی: پادشاه شنها پرده از نقاط تاریک زندگی بنیانگذار پادشاهی سعودی برمیدارد
عبدالعزیز آلسعود از مهمترین شخصیتهای جهان در قرن بیستم است که توانست در نبرد با رقیبان خود از «آل رشید» در نجد آنان را از قدرت در این منطقه به زیر بکشد و با ساقط کردن حکومت هاشمیها در حجاز، نجد و حجاز را یکی کرده و پادشاهی عربستان سعودی را بنیان بگذارد، پادشاهی که با کشف نفت در دوران او، این کشور را به یکی از ثروتمندترین کشورهای جهان تبدیل کرد.
عبدالعزیز (ابن سعود) در سنین پیری
شخصیت عبدالعزیز برای انزور جذاب بوده است؛ جذاب از این بابت که تنها نکته هاى مثبت این شخصیت تا کنون ذکر شده و زوایاى تاریک و مجهول این شخصیت را وی در این فیلم به خوبى به نمایش در آورده است . مقامات سعودی همچنین انزور را متهم کردهاند که در پادشاه شنها به شخصیت ملک عبدالعزیز توهین نموده است اما انزور گفته است که داستان این فیلم بر اساس منابع مستند و کتابهای تاریخی معتبر و بر اساس دادههای واقعی نه تخیلی نوشته شده است.
جنایتهای آل سعود به انزور برای ساخت این فیلم انگیزه بخشید
نجدت انزور پسر اسماعیل انزور بازیگر معروف سینمای سوریه است. هرچند که شهرت عمده نجدت در درجه نخست به تولید سریالهای تلویزیونی درباره موضوعات مهم تاریخ اسلامی و تاریخ خاورمیانه ارتباط دارد، اما وی همچنین به عنوان کارگردانی که به موضوعات حساس سیاسی نیز علاقه مند است، شناخته میشود.
آخرین کار وی یعنی پادشاه شنها در همین راستاست. عمده کارهای انزور تاکنون ناظر به مشکلات و معضلات جوامع عربی بوده و بسیاری از سریالهای وی به مسأله تروریسم اختصاص داشته است.
وی تاکنون سریالهای «الحور العین»، «مارقون» که نمونههایی از تروریسم را در جهان عرب و جهان غرب به تصویر میکشد، و سریال «ما ملکت ایمانکم» که نسبت به وقوع بحران سوریه هشدار داده بود و در آن تفکرات و اقدامات جریانهای دینی که به اسم دین وحشیانهترین اعمال را انجام میدهند، بر ملا میسازد و برخی سریالهای دیگر نظیر «أخوة التراب» و «نهایة رجل شجاع» و «الجوارح» را تهیه و کارگردانی نموده است و عمده کارهای وی با استقبال گسترده مخاطبان عربی مواجه شده و برخی از آنها نیز برنده جوایز عربی و بین المللی شدهاند.
انزور درباره انگیزههای انتخاب این موضوع میگوید: متاسفانه برخی دولتهای منطقه [از جمله عربستان] خطوط قرمزی را ساخته و پرداختهاند که کسی نتواند به آنها نزدیک شده و در صفحات تاریخ آنها غور کند و این چیزی است که من را به این کار ترغیب کرد.
انزور درباره چرایی ساخت چنین پروژهای گفت: رفتار آل سعود با فرقههای صوفی در حجاز که آنها به دست وهابیون تکفیر شده و خانههایشان سوزانده شد و مردان و کودکانشان کشته شدند و به زنانشان تجاوز شد یکی از دلایلی بود که این فیلم را ساختم و شما همین امر را امروز در سوریه میتوانید ببینید که گروههای تروریستی حمایت شده توسط عربستان در حال از بین بردن هزاران سال تمدن هستند.
داستان انزور با آلسعود با کارگردانی سریال «الحور العین» شروع شد که در آن انزور قصد داشت به مهاجران سوری و عرب به عربستان بپردازد چراکه اکثر این مهاجران توسط مافیاهای تکفیری در سعودی در اختیار عملیاتهای تروریستی در کشورهای متبوعشان قرار میگرفتند، این فیلم به کارگردانی انزور تولید شد اما آل سعود مانع از پخش این سریال گردید.
اکران فیلم
هرچند که مقامات سعودی توانستند با استفاده از نفوذ خود در کشورهای جهان اکران این فیلم را به تعویق بیاندازند، اما هرگز موفق نشدند مانع از اکران دائمی این فیلم گردند. قرار بود این فیلم در بهار۲۰۱۲ به نمایش درآید، اما اکران آن با کارشکنی برخی مهرههای سعودی به تعویق افتاد. تا اینکه بالاخره در 11 سپتامبر در لندن به روی پرده نمایش رفت.
نجدت انزور در مورد تعیین این تاریخ برای نمایش فیلمش و هم چنین مکان آن میگوید: من این تاریخ را انتخاب کردم تا با حوادث ۱۱ سپتامبر در آمریکا که نتیجه پشتیبانی از تفکر افراطگرایان بود همزمان باشد، هم چنین من شهر لندن را انتخاب کردم زیرا انگلیس بیشترین نقش در روی کار آوردن آل سعود و حمایت از توطئه های آنها را داراست.
«این روز را انتخاب کردم چرا که باور داشتم اقدامات تروریستی در جهان نتیجه تفکر افراطی و دوری از اسلام واقعی است؛ اسلامی که به تساهل و گفتگو کنارگذاشتن خشونت دعوت میکند و بر اساس شمشیر حکومت نمیکند. غرب نیز متاسفانه از این عقبماندگی سوء استفاده نموده و آن را برای پاشیدن بذر تفرقه میان عربها و مسلمانان به کار بست».
جالب است که در مراسم نمایش تریلر این فیلم که در سال 2012 برگزار شد، نوادگان خاندان سعودی و خاندان الرشید حضور داشتند: یکی مضاوی الرشید استاد تمام انسان شناسی اجتماعی در کالج پادشاهی لندن بود که عمده تحقیقات خود را معطوف به تاریخ عربستان سعودی و مباحث مربوط به توسعه در این کشور ساخته است. وی همچنین به دلیل انتقاد از رژیم سعودی به شهرت فراوانی دست یافته است.
پروفسور مضاوی الرشید
دیگری بسامه بنت سعود آخرین بازمانده از فرزندان ابن سعود و مهمترین شخصیت بازمانده از پادشاه شنهاست. شاهزاده بسامه اخیرا به «اکتون» واقع در اطراف لندن نقل مکان کرده و وی به طرز غیرمنتظرهای به یکی از منتقدان نظام سعودی و طرفداران انجام اصلاحات در این کشور تبدیل شده است.
بسامه بنت سعود از نوادگان ملک عبدالعزیز
شاهزاده بسامه نسبت به حقوق زنان، آموزش، خدمات اجتماعی، قدرت بیش از حد قضات، تبعیضها و سوءاستفادههای مالی و سیطره علمای مذهبی بر امور داخلی عربستان سعودی انتقاد دارد.
با این وجود با یک نگاه ظریفتر به دیدگاههای وی در خصوص اصلاحات سیاسی در عربستان سعودی میتوان وی را جزو منتقدان میانهرو قلمداد نمود. وی اصراری ندارد که قدرت عموی خود یعنی ملک عبدالله پادشاه کنونی عربستان را به چالش بکشد.
به این ترتیب میتوان او را جزو اعضای وفادار به خاندان سعودی نامید. وی در این باره میگوید: «من همچنان یک شهروند مطیع هستم و همیشه پشت خاندان پادشاهی خواهم ایستاد. اما در عین حال هرگز در قبال کارهایی که در کشورم اتفاق میافتد، ساکت نخواهم نشست».
ناکامی آل سعود در متوقف کردن این پروژه سینمایی
این فیلم فیلمی جنجالبرانگیز است که بنیانگذار پادشاهی عربستان سعودی را به زیر تیغ انتقاد میکشد و این چیزی نبود که مورد رضایت آل سعود و حامیان غربی این خاندان باشد لذا خاندان سعودی تمام تلاش خود را به کار بست تا مانع از پخش این کار سینمایی فاخر گردد. نجدت انزور با بیان اینکه رژیم آلسعود در ریاض از این فیلم راضی نیست و او را مورد تهدید قرار داده، گفته بود: «شرکت «محاماة» انگلیس ما را به کشاندن این پرونده به دادگاه تهدید کرده و گفته است که ما به توهین و سوءاستفاده از خانواده سعودی متهم هستیم و این شرکت انگلیسی نماینده عربستان سعودی بود.
این شرکت نامههای تهدیدآمیزی برای انزور ارسال کرده و در آنها جزئیات فیلم را خواسته و گفته بود که مانع اکران آن در اروپا، آمریکا و کشورهای عربی از جمله لبنان خواهد شد و بعد از آنکه کارگردان فیلم پادشاه شنها خواستههای این شرکت را رد کرد، «فابیو تستی» بازیگر این فیلم را تهدید کردند.
این در حالی بود که روند تهیه و ساخت این فیلم بدلیل حساسیت موضوع و ترس از تلاشهاى عربستان جهت به ثمر نرسیدن این اثر در سکوت رسانه اى کامل به اتمام رسید.
آیا دولت سوریه حامی مالی پادشاه شنها بوده است؟
از زمانی که مقامات سعودی متوجه شدند پادشاه شنها مراحل نهایی تولید و پخش خود را طی میکند، دست به کار شده و برای کم کردن ارزش این فیلم به تبلیغات منفی علیه آن روی آورده و آن را ساخته دست دولت سوریه معرفی کردند و تلاش نمودند تا نشان دهند که دولت سوریه با حمایت از ساخت چنین فیلمی درصدد است تا مشکلات داخلی خود را به عوامل خارجی منتسب کند. حال آنکه با موضعگیریهای کارگردان فیلم خط بطلانی بر چنین اتهامات ناروایی کشیده شد.
انزور درباره حمایت دولت سوریه گفته است: امکانات این فیلم در شرایط کاملا معین و شفافی فراهم شد و هیچ بخش دولتی و از جمله دولت سوریه از ما حمایت نکرد و تولید این فیلم کاملا خصوصی است و مهم این است که پیام خود را برساند چرا که میخواستم بدون در نظر گرفتن منفعت کسی از تاریخ سخن بگوییم.
انزور بیان داشت: «پادشاه شنها» را با پول خودم ساختم چراکه در فیلمها و سریالهای قبلی – که با کمک اسپانسرهای مالی عربی اقدام به تولید فیلم میکردم- با چنین مشکلاتی موجه شدم مانند سریال حور العین که توسط شبکه mbc تامین مالی گردید اما با اعتراض سعودیها پخش آن سریال متوقف گردید؛ برای همین تصمیم گرفتم که «پادشاه شنها» از هر گونه پروپاگاندای سیاسی به دور باشد و آن را به زبان انگلیسی برای اطلاع مردم در غرب ساختم.
منابع:
به نقل از سایت مشرق
http://qudsonline.ir/NSite/FullStory/News/?Id=107572&Titr=%DA%86%DA%AF%D...
http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910213001253
http://www.besoyezohor.ir/%D8%AA%D8%B9%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%AA%D8%A7%D8...
http://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D9%83_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%84_(%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%85)
http://cdhrap.net/archive/fa/post.php?2741
http://www.slabnews.com/article/38548
http://www.siasat.pk/forum/showthread.php?207720-King-of-the-Sands
http://en.wikipedia.org/wiki/King_of_the_sands
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%D9%87_%D8%B4...
http://caroolkersten.blogspot.co.uk/2012/04/controversial-film-on-founda...