-
يكشنبه, ۲۶ بهمن ۱۳۹۳، ۰۷:۰۳ ب.ظ
-
۲۵۸
ایران و ۱+۵ حالا حالاها قرار مذاکره‌ای ندارند؛ حداقل تا فروردین ماه. دو طرف تصمیم گرفته‌اند تا رسیدن به ضرب الاجل تعیین شده برای حصول توافق سیاسی به صورت چند جانبه مذاکره‌ای نکنند. این خبری بود که وزیر خارجه ایران داد.
محمد جواد ظریف، وزیر خارجه و مذاکره کننده ارشد هسته‌ای ایران در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با همتای چینی خود اعلام کرد که مذاکرات هسته‌ای تا یک ماه آینده به طور دوجانبه با اعضای ۱+۵ ادامه می‌یابد و در زمان مناسب با شش کشور جلسه‌ای تشکیل خواهد شد.
این سخنان وزیر خارجه ایران در حالی مطرح شد که ایران و ۱+۵ برای رسیدن به حداقل توافق سیاسی مهلت زیادی ندارند.
پس از آنکه ایران و گروه ۱+۵ در سوم آذرماه که به عنوان آخرین ضرب الاجل دستیابی به توافق جامع و نهایی تعیین شده بود نتوانستند به این توافق برسند با تمدید مذاکرات به مدت ۷ ماه تصمیم گرفتند چارچوب جدیدی از گفت‌و‌گو‌ها را به منظور دستیابی به توافق جامع و نهایی در دستور کار قرار دهند.
در این چارچوب جدید مقرر شد که طرفین با تفکیک دو بعد سیاسی و فنی ابتدا به توافق سیاسی و در ادامه به توافق فنی و یا توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند.
بر این اساس تا پیش از این دو طرف تلاش داشتند در مذاکرات ابتدا باید‌ها و نبایدهای اساسی سیاسی خود را برای دستیابی به توافق، واضح‌تر از هر زمان دیگری اعلام کنند تا پس از حصول توافق سیاسی، گفتگو‌ها درباره توافق جامع و نهایی که شامل توافق فنی می‌شود را نیز آغاز کنند.
از این رو در دور تازه مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ بر اساس آنچه که از سوی دو طرف اعلام شده است تلاش می‌شود که ابتدا تا ۲۴ مارس (۴ فروردین ماه سال ۱۳۹۴) به توافق سیاسی و سپس تا ۳۰ ماه ژوئن سال ۲۰۱۵ (۱۰ تیر ۱۳۹۴) به توافق جامع و نهایی دست پیدا کنند.
موضوعی که حداقل طرف اصلی مذاکرات با ایران یعنی ایالات متحده آمریکا خود را متعهد به آن می‌داند چرا که به گفته جان کری وزیر خارجه آمریکا، شرط رسیدن به توافق جامع ابتدا رسیدن به توافق سیاسی است.
کری یکشنبه هفته گذشته در گفت‌وگو با شبکه ان‌بی‌سی آمریکا گفته بود که اگر در مذاکرات هسته‌ای با ایران، تا اواخر ماه مارس (اوایل فروردین) توافق کلی (سیاسی) به دست نیاید، این مذاکرات ادامه پیدا نخواهد کرد.
این در حالی است که همزمان مقام معظم رهبری در جمع پرسنل نیروی هوایی با اشاره به برخی مباحث مطرح شده درخصوص توافق دو مرحله‌ای که ابتدا توافق بر اصول کلی و بعد از مدتی توافق بر جزئیات باشد، خاطرنشان کردند: چنین توافقی پسندیده نیست زیرا با تجربه‌ای که از رفتار طرف مقابل داریم، توافقِ صِرف در کلیات، وسیله‌ای خواهد شد برای بهانه گیری‌های پی در پی در جزئیات. اگر توافقی انجام شود، باید در یک مرحله و در بردارنده کلیات و جزئیات، با یکدیگر باشد.»
از این رو اینکه در این فرصت اندک باقی مانده تا پایان ضرب الاجل تعیین شده برای حصول توافق سیاسی حداقل ایران عجله‌ای برای برگزاری نشست مشترک با گروه ۱+۵ ندارد به نظر می‌رسد یا متاثر از سخنان مقام معظم رهبری است یا اینکه حرف تازه‌ای برای طرح وجود ندارد که دو طرف برای دیدار مجدد اشتیاقی از خود نشان نمی‌دهند.
پیش از این بار‌ها وزیر خارجه ایران اعلام کرده بود که امکان رسیدن به توافق جامع هسته‌ای در همان وین و آخرین ضرب الاجل تعیین شده برای دستیابی به چنین توافقی وجود داشت.
ایران و ۱+۵ در مذاکرات وین ۸ با پشت سرگذاشتن بخش عمده‌ای از اختلافات راه رسیدن به توافق جامع و نهایی را هموار کرده بودند امضای چنین توافق تنها نیازمند اراده سیاسی از جانب دو طرف بود.
با وجود آنکه جمهوری اسلامی ایران اراده سیاسی خود برای رسیدن به توافق جامع و نهایی را در بالا‌ترین سطح بار‌ها از خود به نمایش گذاشته است، این گروه ۱+۵ و به خصوص ایالات متحده آمریکا بود که یک قدم مانده به توافق جامع و نهایی در وین عقبگرد کرد و وعده امضای چنین توافقی را به ۷ ماه بعد داد.
بنابراین در شرایطی که سوم آذر ماه سال جاری ایران و گروه ۱+۵ امکان رسیدن به توافق را داشتند و تنها به دلیل نبود اراده سیاسی برای تصمیم گیری، حصول توافق جامع به تاخیر افتاد، در این دو ماه آنچه مورد مذاکره قرار گرفته است تکرار مکررات است. بنابراین اگر یک ماه هم دوطرف مذاکره چند جانبه‌ای نداشته باشند اتفاق عجیبی رخ نخواهد داد.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد با توجه به تاکیدات مقام معظم رهبری که تاکنون مورد تاکید و توجه تیم مذاکره کننده هسته‌ای ایران بود، مذاکره کنندگان کشورمان به دنبال رسیدن به توافق یک مرحله‌ای هستند، موضوعی که احتمالا حداقل تا فروردین ماه چندان در دسترس نخواهد بود.
