سومین دور مذاکرات هیات‌های ایران و آمریکا

مذاکرات ایران و ۱+۵ برای رسیدن به راهکاری جامع در مذاکرات هسته‌ای، در حالی از سه‌شنبه 27 آبانماه‌ به طور غیررسمی از سر گرفته شد که تا سوم آذر، آخرین روز تعیین شده برای مذاکرات زمانی، پنج روز باقی است و در این فاصله اندک تا پایان مذاکرات، گمانه زنی‌های متفاوتی درباره سرنوشت مذاکرات مطرح می‌شود.

دور تازه‌ مذاکرات گسترده با هدف دستیابی به راهکاری جامع برای رفع چالش‌های پیش آمده بر سر برنامه هسته‌ای ایران، در حالی از اسفندماه سال گذشته (1392) در وین از سر گرفته شد و سرانجام پس از شش دور مذاکرات سخت و نفس‌گیر که آخرین دور آن، هفده روز در جریان به طول انجامید، مذاکرا‌ت برای مدت چهار ماه تا سوم آذرماه تمدید شد تا در این مدت مذاکرات با لحنی جدی در خصوص نقاط اختلاف میان طرفین صورت پذیرید. 

این مذاکرات در سفر رئیس‌جمهور و وزیرامورخارجه کشورمان به نیویورک و در حاشیه اجلاس سالیانه مجمع عمومی سازمان ملل نیز پی گرفته شد؛ اما پس از دور هفتم مذاکرات، همچنان برخی اختلافات پابرجا ماند که مهم‌ترین آن‌ها در خصوص تعداد سانتریفیوژ‌ها و برخی جزئیات دیگر بود تا در ‌‌‌نهایت مذاکرات برای ارائه راه‌حل‌های منطقی و دستیابی به توافق معقول، دوباره در پایتخت اتریش از سر گرفته شود. 

در دور هشتم مذاکرات که 22 تا 24 مهرماه در وین برگزار شد، درباره برخی جزئیات دیدگاه‌های نزدیکی حاصل آمد اما همچنان برخی اختلافات پابرجا ماند و سپس در دور نهم مذاکرات که 18 تا 20 آبان ماه به میزبانی عمان برگزار شد که پس از این مذاکرات، ارزیابی برخی رسانه‌ها از دست یافتنی‌تر شدن توافق حکایت داشت؛ توافقی که احتمال وقوعش در دهمین دور مذاکرات که از سه شنبه 27 آبان ماه در وین کلید خورد.

حال در فاصله پنج روز تا پایان مذاکرات، بیش از هر زمان دیگری است و جدی‌ترین مخالفان توافق نیز در بدبینانه‌ترین تحلیل‌ها از توافق موقت دیگر و تمدید مذاکرات خبر می‌دهند و البته توافق بر سر تمدید مذاکرات تا اینجای کار، با تکذیب طرف ایرانی همراه شده است.

روز نخست مذاکرات پیش از ناهار کاری محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه با کاترین اشتون هماهنگ کننده ١+ ٥ با مذاکرات کارشناسی آغاز و در پایان شب نیز با مذاکرات کارشناسان پایان یافت. همچنین در نخستین روز از دهمین دور مذاکرات در وین، دیدارهای دو و چند جانبه‌ای میان ایران، آمریکا، اتحادیه اروپا و چین برگزار شد و روز دوم مذاکرات نیز با دیدارهای دو و چند جانبه پی گرفته شد. این دور از مذاکرات، حساس ترین و مهمترین مرحله مذاکرات و به گفته محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان مرحله آخر مذاکرات است.



14:28- ایتارتاس گزارش داد، سرگئی ریابکوف، وزیر امور خارجه روسیه روز چهارشنبه با اشاره به مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5، گفت: دستیابی به راه‌حل نهایی بر سر برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند به افزایش ثبات در منطقه خاورمیانه کمک کند. ابتکار عمل روسیه برای حل این مساله بر اساس یک رابطه متقابل موجب پیدایش رویکردهایی شده که هم‌اکنون تهران و گروه 1+5 بر سر آن رایزنی می‌کنند. پیشرفت به دست آمده در این مسیر می‌تواند تاثیری مثبت در وضعیت خاورمیانه داشته و به موفقیت‌آمیز بودن تلاش‌ها برای ایجاد خاورمیانه عاری از سلاح‌های کشتار دسته جمعی کمک کند.

وزیر امور خارجه روسیه هم‌چنین با اشاره به سازمان همکاری‌های شانگهای، گفت: بعد از حل مساله هسته‌ای ایران پیوستن این کشور به سازمان همکاری‌های شانگهای بسیار مهم و تعیین‌کننده خواهد بود

13:40- روزنامه سعودی «الشرق الاوسط» چاپ لندن، روز چهارشنبه به نقل از منبعی که آن را منبع ایرانی کاملا مطلع نامید، اعلام کرد که تمدید مذاکرات هسته‌ای میان ایران و گروه موسوم به «1+5» بدترین گزینه برای طرف ایرانی به شمار می‌رود.

الشرق الاوسط به نقل از این منبع ایرانی که نامی از آن نبرد نوشت که دو طرف مذاکره به نوعی اجماع (و توافق) هر طور که می‌خواهد باشد، نیاز مبرم دارند؛ حال این توافق چه توافق کامل باشد، چه چارچوب توافق یا تمدید مذاکرات برای مدتی طولانی‌تر باشد. تمدید مذاکره، بدترین سناریو به شمار می‌رود چرا که بیم واکنش‌های تندروها در تهران و واشنگتن و همچنین بیم تغییرات سیاسی در واشنگتن می‌رود.

الشرق الاوسط با بیان اینکه «محمد جواد ظریف» وزیر امور خارجه ایران قبل از رسیدن به وین، درباره «بالا رفتن سقف خواسته‌های غربی‌» در مذاکرات هشدار داد، نوشت که احتمال می‌رود که جان کری وزیر امور خارجه آمریکا که روز گذشته مذاکراتی را با همتای انگلیسی خود در لندن برگزار کرد، به وین برود.

13:32- سید عباس عراقچی و مجید تخت روانچی معاونان وزرای خارجه ایران و آمریکا ساعت 14:30امروز به وقت وین (17 به وقت تهران) بر سر یک میز و برای سومین بار به گفت‌وگو می‌نشینند. پیش از این اعلام شده بود که قرار است این مذاکرات ساعت 12 ظهر به وقت وین برگزار شود. معاونان وزیر خارجه ایران و آمریکا روز گذشته نیز دو دور مذاکرات در وین داشتند که یک دور مذاکرات با حضور نماینده اتحادیه اروپا برگزارشد.

13:10- خبرگزاری فرانسه در گزارشی نوشت: مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 روز چهارشنبه وارد اصل مطلب می‌شود؛ در حالیکه هنوز احتمال تمدید مذاکرات وجود دارد. 

در گزارش خبرگزاری فرانسه می‌خوانیم: مذاکره‌کنندگان ایران و شش قدرت جهانی روز چهارشنبه برای دستیابی به یک راه حل جادویی و دست نیافتنی در خصوص برنامه‌ی هسته‌ای ایران دست به کار می‌شوند که بتواند تندروها را هم در واشنگتن و هم در تهران راضی کند. با توجه به فرصت کم باقیمانده برای ایران و گروه 1+5 تا ضرب‌الاجل 24 نوامبر، زمان در آخرین دور این مذاکرات به سرعت در حال سپری شدن است. 

بر اساس گزارش خبرگزاری فرانسه، به نظر می‌آید اصلی موارد اختلافی میان طرف‌های مذاکره کننده ظرفیت غنی سازی ایران و زمان و چگونگی لغو تحریم‌ها علیه این کشور باشد. ایران خواهان حفظ ظرفیت کنونی سانتریفیوژهایش است و تاکید دارد که این تعداد سانتریفیوژ را برای تامین سوخت راکتورهای آینده‌اش نیاز دارد؛ در حالی‌که غرب از تهران می‌خواهد این ظرفیت خود را به میزان چشمگیری کاهش دهد.

از طرفی دیگر، ایران خواستار لغو یکجا و کامل تحریم‌هاست، اما آمریکا اعلام کرده است ابتدا تحریم‌ها را به حالت تعلیق در می‌آورد و در صورت پایبندی ایران به تعهداتش آن‌ها را لغو خواهد کرد. با توجه به این اختلافات، بسیاری از تحلیلگران تمدید مذاکرات را انتظار دارند چون به گفته یک کارشناس انجمن کنترل تسلیحات آمریکا جایگزین آن‌، یعنی ترک میز مذاکره می‌تواند فاجعه‌آمیز باشد. 

13:00- بهروز کمالوندی معاون سازمان انرژی اتمی گفت: ما تا به حال هیچ مذاکره‌ای در خصوص انتقال سوخت کشورمان به خارج نداشتیم و این موضوع مطرح نشده است؛ اما آن‌چه مسلم است ایران تولید کننده مواد اولیه سوخت است، و ما سوخت 20 درصد را برای رآکتورهای اتمی با کیفیت خوبی تولید کرده‌ایم.

معاون سازمان انرژی اتمی کشورمان درباره توافق اخیر جمهوری ایران و روسیه درباره ساخت دو نیروگاه اتمی جدید گفت: سفر هفته پیش آقای صالحی به روسیه نتیجه ماه‌ها مذاکره بین دو کشور بود که در آن سه سند امضا شد و می‌توان گفت اسناد استراتژیکی است که روابط دو کشور را در مرحله عطف در تاریخ خود قرار می‌دهد. یکی از این اسناد در ارتباط با پروتکل الحاقی و موافقتنامه‌ای است که در سال 1992 بین دو کشور امضاء شد. در آن‌جا قرار بود 4 نیروگاه توسط روسیه در ایران ساخته شود، که نتیجه آن همین نیروگاه یکم بوشهر است.

وی تأکید کرد: با توجه به تغییر و تحولاتی که به وجود آمده بود و تعهدات بین‌المللی کشورها از جمله روسیه در زمینه مسؤولیت‌های مدنی و غیره باید بازنگری می‌شد. البته در خود این قرارداد پیش بینی شده بود که اگر لازم باشد بازنگری شود. اینجا علاوه بر این‌که در خصوص 4 نیروگاه صحبت شد امکان افزایش آن به 4 نیروگاه دیگر در نظر گرفته شد، یعنی در حقیقت افق این‌که ایران و روسیه بتوانند در زمینه 8 نیروگاه باهمدیگر همکاری داشته باشند.

وی اظهار کرد: البته 2 نیروگاه قرار است ساخته شود به همین دلیل قرارداد دیگری امضا شد که علی‌القاعده این قرارداد باید ماه‌ها بعد از این پروتکل امضاء می‌شد، اما چون می‌دانستیم این پروتکل به نتیجه خواهد رسید، به طور همزمان کارکردن روی قرارداد احداث 2 نیروگاه را شروع کردیم که این هم به نتیجه رسید و در همان روز امضاء شد که در حقیقت جنبه‌های تجاری و فنی احداث این دو نیروگاه را پیش‌بینی می‌کند. 

12:55- اسپوتنیک گزارش داد، جف راسکی سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا با اشاره به مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 گفت: در صورت حصول یک توافق هسته‌ای واشنگتن ابتدا تحریم‌هاعلیه ایران را تعلیق می‌کند و زمانی که از پایبندی ایران به تعهداتش اطمینان حاصل کند آن‌ها را لغو خواهد کرد. با توجه به نگرانی‌های دولت‌های پیشین آمریکا به علاوه اعضای کنگره از نظر آمریکا لغو ابتدایی تحریم‌ها از نظر منطقی و سیاسی درست نیست. تعلیق تحریم‌ها اجازه می‌دهد که در صورت عدم پایبندی ایران به توافق نهایی آنها را به جای اولیه خود بازگردانیم. 

12:50- داریوش اسماعیلی کمیسیون صنایع و معادن مجلس در نطق میان دستور خود در جلسه علنی امروز مجلس گفت: قطعا مجلس شورای اسلامی از این مذاکرات پشتیبانی می‌کند و نتیجه آن هر چه باشد در صورتی که از خطوط قرمز ترسیم شده توسط رهبری عبور نشود با جدیت مورد حمایت خواهد بود. 

محمدحسن آصفری عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی نیز گفت: اختلافی که بین مسئولین آمریکا به ویژه کنگره و دولت این کشور وجود دارد اجازه نتیجه رسیدن مذاکرات را از طرف غربی می‌گیرد و 5 کشور دیگر حاضر در مذاکرات باید فکری به حال خود کنند و اقدام جدی به عمل آورند زیرا آنها پاسوز آمریکا شدند. مطمئناً نتیجه‌بخش نبودن مذاکرات بیشتر به ضرر 5 کشور دیگر است تا آمریکا.

عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با اشاره به کش و قوس‌های موجود بین سیاسی و آمریکایی گفت: کش و قوس‌های موجود در داخل آمریکا به دلیل اختلافات بین دو جریان دموکرات و جمهوری‌خواه است و نبایستی 5 کشور دیگر در زمین بازی که آمریکایی‌ها برای منافع سیاسی خودشان پهن کرده‌اند، بازی کنند. اتحادیه اروپا، چین و روسیه بایستی تصمیم دیگری بگیرند و مذاکرات را به شورای امنیت بیاورند تا این روند کسل‌کننده تغییر پیدا کند و نتیجه‌بخش شود چراکه آمریکایی‌ها اصلاً به دنبال حل مسئله مذاکرات نیستند.

همچنین هادی قوامی عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس شورای اسلامی نیز در تذکری شفاهی در جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی گفت: بهترین واکنش به 1+5، تقویت اقتصاد داخلی است. 

12:47- قرار است سایر دیدارها نیز به ترتیب با فرانسه، انگلیس و آمریکا بطور جداگانه انجام شود.

12:46- مذاکرات دو جانبه هیات جمهوری اسلامی ایران به ریاست مجید روانچی و سید عباس عراقچی معاونان ظریف با هیات روسی و آلمانی انجام شده است.